...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Gospodarstwo Aleksa
Werchowyna
Chata Smerek
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustianowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Szlaki piesze | Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu

W Dolinie Górnego Sanu - ścieżka historyczno-przyrodnicza

Dolina Górnego Sanu, to rozległy i odludny obszar położony na południowo-wschodnich krańcach Polski. Jest to teren tzw. "bieszczadzkiego worka", na terenie którego znajdowało się kiedyś 10 zamieszkanych wsi. Obecnie pozostały tylko dwie: Muczne i Tarnawa Niżna

Bukowiec Bukowiec - tu bierze swój początek ścieżka "W Dolinie Górnego Sanu". Na zdjęciu kadź z dawnej potaszni
foto: P. Szechyński

Właśnie w kierunku Mucznego należy się skierować, aby dotrzeć do ścieżki "W Dolinie Górnego Sanu". Przy trasie obwodnicy, w Stuposianach będzie drogowskaz: Muczne 10 km i tu należy skręcić, wspinając się pod Wilczą Górę. Można dojechać samochodem, rowerem, lub "okazją". PKS natomiast dojeżdza tylko do Stuposian. Z Mucznego jeszcze 5 km i znajdziemy się w Tarnawie Niżnej. Po lewej stronie drogi znajduje się "Baza nad Roztokami" (dawny hotelik). Można skorzystać tu z baru, sklepiku oraz zakupić szereg wydawnictw turystycznych.

Bilety wstępu na teren Bieszczadzkiego Parku Narodowego w tej okolicy kupuje się w Bukowcu oraz w Tarnawie Niżnej. Tarnawa obsługuje sprzedaż biletów na torfowisko oraz ścieżkę do Dźwiniacza, natomiast punkt kasowy na parkingu w Bukowcu - na ścieżkę "W dolinie górnego Sanu", przy czym punkt BdPN w Tarnawie nie zawsze jest czynny - bilety sprzedawano w Bazie nad Roztokami, która obecnie działa pod szyldem DykaSówka. W sezonie 2023 bilet normalny 9 zł, ulgowy 4,50 zł.

Sokoliki Droga do Bukowca na końcowym odcinku jest w bardzo złym stanie
foto: P. Szechyński

Z Tarnawy kierujemy się drogą w kierunku Bukowca. Początkowo bardzo dobry asfalt, skończy się wraz z wjechaniem na teren Leśnictwa Sokoliki i od tego momentu towarzyszyć nam będą dziury, ale droga i tak została poprawiona. Jeszcze kilka lat temu ciężko było przejechać. Po drodze warto zwrócić uwagę na torfowiska, jedno z nich - torfowisko Tarnawa - znajduje się tuż przy drodze po jej prawej stronie i jest udostępnione turystycznie (parking, pomosty spacerowe). Po lewej ładne widoki na stronę ukraińską oraz graniczny San.

Osiągamy parking w Bukowcu. Parking jest płatny wraz z biletem wstępu do Parku. Ceny na rok 2023: motocykl - 15 zł, samochody osobowe - 25.00 zł bez względu na długość postoju (nie ma możliwości płacenia za godziny). Rowerzyści natomiast mogą jechać dalej wyznaczoną dla nich trasą. Parking został odnowiony, zbudowano wiatę oraz punkt kasowy. Jest tu również miejsce na ognisko. Parkowanie dozwolone jest od 7.00 do 21.00.

Beniowa Beniowa wiosną
foto: P. Szechyński

UWAGA: w związku ze zmianą regulaminu BdPN ścieżka rowerowa została skrócona. Obecnie zatacza pętlę na odcinku Bukowiec - Beniowa - wiata BdPN - Bukowiec. Wcześniej nie było takiej możliwości, ponieważ trasa rowerowa odbijała przy cmentarzu w Beniowej i wracała drogą do Bukowca - zatem była jeszcze krótsza. Obecnie można dojechać do wiaty BdPN w miejscu gdzie tytułowa ścieżka schodzi z drogi do lasu i przypiąć tam rower na stojaku a dalej udać się pieszo.

Beniowa krzyż Batko Cokół z inskypcjami z 1888r., na którym stał żeliwny krzyż fundacji Iwana Bat'ko. Krzyż ten został skradziony. W roku 2013 cokół został uzupełniony o brakujący krzyż. Pracę wykonało Stowarzyszenie "Magurycz"
foto: P. Szechyński

Obok parkingu parkowa tablica "Świerczyny w dolinie górnego Sanu". Z badań wynika że bory świerkowe były odwiecznym elementem miejscowego krajobrazu. Źródła historyczne odnotowuja istnienie sporych drzewostanów świerkowych w tej okolicy już w XVI wieku. Wówczas były uważane za zbędne. Przywilej lokacyjny Piotra Kmity dla wsi Ternowa Niżna i Wyżna (wtedy obejmowały teren Bukowca) z roku 1527 pozwalał na karczowanie "nieużytecznych" drzewostanów świerkowych a nakazywał zachowywać "użyteczne" drzewostany jodłowo-bukowe. Udział świerka zwiększył się w XIX i XXw., dzięki wyrębom buka i tzw. świerkomanii - mody na sadzenie świerków. W okresie powojennym okolice Bukowca były na ponad 20 lat wyłączone z gospodarki leśnej i świerk rozpstrzestrzeniał się samorzutnie. Końcem lat 60.XX rozpoczęto cięcia pielęgnacyjne. W latach 70 starsze drzwostany świerkowe zaczeły obumierać na skutek chorób i szkodników. Prowadzono wówczas cięcia sanitarne, czasem wycinano całe drzewostany. W 1991 roku teren ten częściowo objał Bieszczadzki Park Narodowy. Uznano drzewostany świerkowe za częściowo zgodne z siedliskiem oraz, że wymagają intensywnych zabiegów ochronnych. Trwa ich przebudowa na drzewostany mieszane z udziałem buka i jodły. W odnowieniach naturalnych zaznaczył się wyraźny wzrost udziału buka, co uznaje się za dowód sztucznego wprowadzenia świerków na te tereny.

Bukowiec Rozlewisko w Bukowcu
foto: P. Szechyński

Przy parkingu rozpoczyna swój bieg ścieżka "W Dolinie Górnego Sanu" oraz trasa rowerowa o łącznej długości niespełna 7 km (po skróceniu). Przed wyjściem trzeba pamiętać o zabraniu dokumentów - będziemy poruszać się cały czas w strefie nadgranicznej i możemy być nawet kilkakrotnie kontrolowani przez Straż Graniczną. Z parkingu należy dojść do rozwidlenia dróg (50 m). Po prawej stronie rozlewisko, które powstało w ostatnich latach. Symbolem ścieżki jest bóbr europejski i bobrowych rozlewisk po drodze będzie sporo. Nie ma w zasadzie obecnie żadnego potoku przecinającego ścieżkę, na którym nie byłoby bobrowych tam. Bobry zostały tu sztucznie wsiedlone i ich populacja intensywnie wzrasta. Przy widocznej na wprost tablicy informacyjnej warto zwrócić uwagę na leżącą obok metalową - mocno dziś zardzewiałą - kadź. Pochodzi ona z dawnej potaszni (produkcja potażu) znajdującej się w okolicy. Teraz, zgodnie z oznakowaniem wybieramy kierunek w lewo i wspinamy się lekko pod górkę.
Więcej o wsi Bukowiec

Początkowo droga wiedzie przez las, jednak po krótkim czasie wyjdziemy na piękną, pustą przestrzeń, którą od czasu do czasu zakłócać będą jedynie jadące po stronie ukraińskiej pociągi. To po lewej stronie, natomiast po prawej w oddali powinniśmy zobaczyc m.in. Halicz oraz Kińczyk Bukowski. Po prawej stary krzyż przydrożny.

Cmentarz w Beniowej Cmentarz w Beniowej. Krzyż ze zwieńczenia cerkwi oraz kamienna podstawa chrzcielnicy, stan przed remontem. W latach 2012-2013 zostały wyremontowane przez Stowarzyszenie "Magurycz"
foto: P. Szechyński

Tuż przy drodze, po prawej (ok.700 m przed cmentarzem w Beniowej), na cokole z piaskowca na kamieniu żarnowym (młyńskim) znajdował się żeliwny krzyż fundacji Iwana Bat'ko z 1888 roku. Cokół posiada wyraźne i czytelne inskrypcje, krzyż który znajdował się tam jeszcze w latach 90 został prawdopodobnie skradziony. W roku 2013 Stowarzyszenie "Magurycz" uzupełniło cokół o replikę oryginalnego krzyża.

Droga wije się teraz raz w górę, raz w dół, ale bardzo łagodnie. Po prawej jeszcze jeden cokół a po lewej obudowana bojkowska studnia. Tu również znajdują się rozlewiska bobrów. Po pewnym czasie "asfalt" się skończy i wejdziemy na trawiastą ścieżkę, to znak, że zbliżamy się do Beniowej. Po ułożonych w poprzek żerdziach pokonujemy niewielką młakę, mostek nad potokiem i przed nami ukazuje się schowany wśród drzew cmentarz, natomiast z prawej widoczny jest niewielki szałas - pozostałość po prowadzonych tu niegdyś wypasach a także okazała lipa, która urosła do roli symbolu tej nieistniejącej wsi.

Schron nad Negrylowem Nieistniejący obecnie schron nad Negrylowym, 2006
foto: Relka

Kiedyś stała w tym miejscu cerkiew św. Michała Archanioła. Cerkiew spaliła się, następnie w 1909r została odbudowana, wysiłkiem ponad 500 wiernych z tej zamieszkanej wtedy okolicy. Niestety, po II wojnie została ponownie spalona. Zachowały się fragmenty kamiennej podmurowki, 2 kute krzyże, które kiedyś zdobiły zwieńczenie tej cerkwi, oraz podstawa chrzcielnicy z wykutym symbolem ryby. Ponadto dwa charakterystyczne nagrobki na przycerkiewnym cmentarzu, jeden z symbolem kwiatu, co może oznaczać, iż pochowano tu młodą kobietę, możliwe, że dziewicę - ale też kwiat symbolizuje przemijalność ludzkiego życia. Drugi nagrobek oznaczony jest symbolem dzbanu, co sugeruje, iż został tu pochowany człowiek pobożny, ponieważ dzban symbolizuje zazwyczaj zależność człowieka od Stwórcy. Przy wejściu na cmentarz tablica informacyjna. Teren cmentarza i cerkwiska wykoszony, co pozwala zobaczyć wszystkie zachowane nagrobki - do niedawna w okresie letnim było to dość trudne, zwłaszcza w dolnej jego części Więcej o Beniowej oraz cmentarzu i miejscu po cerkwi w Beniowej

schron nad negrylowem Wpis do księgi przy dawnym schronie, 2006
foto: P. Szechyński

Idziemy dalej, jeszcze jakiś czas mając po obu stronach rozległe łąki i kolejne ślady działalności bobrów. Po chwili ścieżka znika w lesie - to turyści piesi, natomiast dla rowerzystów będzie "odbicie" w prawo przy cmentarzu. Dalej rowerem obecnie nie można jechać.

Teraz należy iść początkowo łąką a następnie leśną ścieżką, mając cały czas San po lewej stronie, w dole. Po około pół godzinie marszu przez bardzo ciekawy las (dużo martwego drewna), wychodzimy na szutrową drogę. Po lewej widać zabudowania - niegdyś obok stał schron nad Negrylowym (nazwa pochodzi od przepływającego tu potoku Negrylów). Przy schronie można było zostawić rowery, oraz zanocować a także skorzystać z mieszczącego się w nowym budynku obok - baru czy zakupić mapy lub przewodniki. W roku 2007 działalność ta została zlikwidowana. Wiosną 2007 sam schron został również zamknięty - nie ma tu już możliwości zanocowania. W roku 2008 obiekt został ostatecznie rozebrany. Strata jednak sumam sumarum jest niewielka - kiepskie warunki jakie tam panowały, powodowały że nocowali w nim tylko nieliczni. W tym zakątku trudno spodziewać się luksusu, jest jednak różnica między zwykłymi, prostymi warunkami turystycznymi a dość zapuszczonym tutejszym obiektem. Natomiast murowany budynek stoi do dziś, jest niezamieszkały. Po jego lewej stronie, nieco w krzakach, niewielka leśniczówka leśnictwa Górny San.

Dolina Sanu Zmiana przebiegu trasy
foto: P. Szechyński

W czerwcu 2006 pojawił się na krótko wątpliwy obowiązek odnotowania wycieczki w księdze wejść i wyjść. O jego konieczności informowała obsługa schronu - brak jednak informacji z jakiego przepisu to wynika i kogo dotyczy (grup zorganizowanych, turystów indywidualnych, itp.). Ponieważ jednak książka znajdowała się w budynku przy schronie, wpisu i tak dokonywali tylko ci, którzy tam zaszli lub ci, którzy o takiej "konieczności" wiedzieli. Ale to już przeszłosć.

Z terenu dawnego schronu kierujemy się drogą szutrową i za mostem skręcamy wraz z nią w lewo. Po ok. 1 km., po prawej stronie drogi niewielki szałas - może posłużyć za schronienie w razie deszczu. Tuż za mostem, po lewej stronie kolejne okazałe tamy bobrów.

Teraz kilka podejść i dochodzimy do miejsca gdzie ścieżka zmienia swój bieg. Pierwotnie biegła nadal drogą prosto, obok hodowli świerka wschodniokarpackiego i przez rozlewiska na Niedźwiedzim potoku schodziła do lasu by doprowadzić do dawnego cmentarza w Siankach. Obecnie trasą na rozlewiska można dojechać jedynie parkową bryczką.

Wnętrze piwnicy; dwór Stroińskich Wnętrze piwnicy, dwór Stroińskich, stan w roku 2006
foto: P. Szechyński

Przy skręcie ścieżki znajduje się wiata turystyczna, gdzie można schronić się w razie deszczu, odpocząć lub zjeść śniadanie. Obok wiaty tablice z krótkim rysem historycznym okolicy. Zgodnie z oznakowaniem należy obecnie skręcić w lewo, do lasu (tabliczka: Sianki cmentarz 40 minut). Schodzimy łagodnie, początkowo lasem a wkrótce niewielkimi polanami - niegdyś terenem wsi Sianki. Przejście przez las jest monotonne, ale posiada niewątpliwe walory przyrodnicze. Las na terenie BdPN rośnie w zasadzie bez ingeencji człowieka. Wycinane sa jedynie drzewa zagrażające turystom, tj. takie które przewróciły się na ścieżkę lub mogą przewrócić. Widoki z polan - szczątkowe, gdzieniegdzie widać drogę po stronie ukraińskiej.

Dwór Stroińskich Pozostałości podmurówki dworu w roku 2006
foto: P. Szechyński

Po 20-30 minutach dochodzimy do miejsca oznaczonego jako "Ruiny dworu Stroińskich". Ścieżka w tym miejscu skręca w prawo, aby dostać się do pozostałości należy zejść kilkadziesiąt metrów niżej a potem wrócić na ścieżkę. Do niedawna brak jakiejkolwiek tablicy z krótką choćby wzmianką o dworze oraz samych Stroińskich. Z obserwacji wynikało że większość turystów w ogóle pomijała to miejsce - nie każdy jest pasjonatem historii regionu i nie każdy musi wiedzieć co tu niegdyś było i dlaczego dziś wygląda tak jak wygląda. Obecnie sytuacja wygląda znacznie lepiej, na całej ścieżce jest sporo ciekawych tablic a miejsce po dworze zostało pięknie wyeksponowane w latach 2020-2021.

Sianki, miejsce po dworze Sianki, studnia i krzyż obok pozostałości dworu 07.2023
foto: M. Piela

Stan zachowania: teren latem zarośnięty, ale odkrzaczony. Dawniej fundamenty zabudowań dworskich były słabo czytelne i poprzerastane drzewami. Obecnie widać zarys budynku. W południowo-wschodniej części jedna piwniczka - wejście widoczne ze ścieżki. Wchodzić nie warto - grozi zawaleniem. Nieliczne pozostałości porozrzucane po całym terenie - w lecie słabiej widoczne. Zrekonstruowano również studnię, ustawiony został krzyż, ławki a także instalacja, która pozwala zobaczyć jak wyglądał i jak był umiejscowiony dwór w terenie.

Grób hrabiny Klary i Franciszka Stroińskich Grób hrabiny Klary i Franciszka Stroińskich, 2006. W roku 2013 przeprowadzono remont
foto: P. Szechyński

Dawniej: "Zabudowania dworskie leżały na lewym, zachodnim brzegu Sanu, 250m na północ od ujścia potoku Niedźwiedź (drugi lewy dopływ Sanu). W 1852r. składały się z dworu i sześciu budynków gospodarczych. Wszystkie były drewniane. Dwór na planie prostokąta o wymiarach 33,4 x 16,7m miał ganek od strony wschodniej. Położony był nietypowo, gdyż jego południowa ściana zorientowana była na godz. 15.40. W kompleksie zabudowań znajdował się staw na wschodnim brzegu Sanu, oddzielony od niego groblą a zasilany wodą ze strumienia. Na początku XXw. zabudowa nie zmieniła się, przybyły jedynie dwa budynki gospodarcze i murowana kaplica dworska pw. św. Jana (vis a vis dworu). [...] Na początku XXw. gościem Stroińskich bywał prof. Włodzimierz Demetrykiewicz, znany archeolog, konserwator i muzealnik. On to wykonał kilkadziesiąt zdjęć dokumentujących zabudowania dworskie, cerkiew i chaty. Zdjęcia te szczęśliwie zachowane do dziś w zbiorach Instytutu Sztuki PAN w Warszawie, stanowią bezcenną dokumentację życia wsi dziś już niesitniejącej. [...] We dworze od września 1939 do czerwca 1941 mieścił się posterunek Gestapo. Zabudowa dworska została zniszczona w roku 1946." 1

Grób hrabiny Klary i Franciszka Stroińskich Grób hrabiny Klary i Franciszka Stroińskich po remoncie
foto: P. Szechyński

Opuszczając teren folwarku kierujemy się wzdłuż Sanu w górę jego biegu. Po przekroczeniu potoku Niedźwiedź, po schodkach wychodzimy do lasu. Z prawej wpada tu trasa poprzedniej ścieżki - obecnie teren zamknięty, ale jeszcze ścieżka ta jest czytelna. Po 15 minutach docieramy do dawnego cmentarza w Siankach.

Na cmentarzu tablica informacyjna o stojącej tu niegdyś cerkwi. W części najbliżej Sanu znajduje się tzw. grób hrabiny. Sam grób (właściwie: 2 płyty nagrobkowe + mała kaplica, potocznie całość określa się właśnie mianem grobu hrabiny) zbudowany z kamienia, wysoki na około 2 m, na planie prostokąta 4,2 x 3,3 m, przed nim płyty nagrobkowe Stroińskich - Franciszka (zm. 1853) i Klary z Kalinowskich Stroińskiej (zm. 1869). Groby zostały rozkopane (po odsunięciu płyt) i splądrowane w latach 80. Obok drewniany krzyż oraz kilkanaście mogił ziemnych a z tyłu niewielki potoczek - tak wygląda w tym miejscu San. Od strony zachodniej dwie metalowe bramki z kutymi krzyżami oraz jeden nagrobek. W roku 1990 w ramach obozów konserwatorskich "Nadsanie" S. Krycińskiego wykonano remont grobu hrabiny i oczyszczenie cmentarza. W 1993 roku pracownicy BdPN z p. Antonim Derwichem zrekonstruowali walące się ściany kaplicy i wykonali daszek (poprzedni spłonał podczas pożaru cerkwi w 1947r.) oraz uporządkowali teren. Podczas prac natrafiono na kuty, żelazny krzyż pochodzący z wieży cerkwi. Grób hrabiny wyremontowano z funduszy europejskich w roku 2013. Otrzymał zadaszenie a teren cmentarza nowe ogrodzenie. W roku 2021 uporządkowano teren i odnowiono m.in. tablice z inskrypcjami Stroińskich, umieszczając na nich właściwe daty śmierci.
Więcej: grób hrabiny, cmentarz i miejsce po cerkwi z 1831r w Siankach

Widok na Sianki ukraińskie Widok na Sianki ukraińskie
foto: P. Szechyński

Opuszczamy teren cmentarza i kierując się ścieżką do góry, najpierw przez las, potem lekko odkrytym terenem, po 15 minutach osiągamy punkt widokowy na Sianki, wieś którą przedzieliła granica polsko-ukraińska. Jej polska część została po roku 1945 zniszczona, natomiast Sianki po stronie ukraińskiej są obecnie zamieszkane. Panuje powszechne przekonanie, że polskie zniszczono a ukraińskie zostały. Prawie wszystko, co widac z punktu widokowego to zabudowa powojenna, włącznie z cerkwiami. Sianki ukraińskie również zostały wysiedlone i zniszczone, tylko tam wróciło życie a u nas nie. Z punktu widokowego doskonale widać zamieszkane Sianki ukraińskie a także okolice Przełęczy Użockiej, stanowiącą naturalną granicę Bieszczadów Zachodnich i Wschodnich: Więcej o Siankach. Na punkcie widokowym ustawiono dużą, opisaną panoramę, która ułatwia rozpoznanie poszczególnych miejsc po stronie ukraińskiej. W tym miejscu kończyła się kiedyś ścieżka "W dolinie górnego Sanu". W czerwcu 2006 została wydłużona i prowadzi obecnie do umownych źródeł Sanu.

San w Siankach San w Siankach przy cmentarzu
foto: P. Szechyński

Z polany widokowej należy skierować się zgodnie z oznakowaniem na niewielką łąkę. Po jej przejściu ścieżka wchodzi do lasu i po 15 minutach kończy się przy obelisku symbolizującym źródło Sanu. Na obelisku znajduje się tablica w języku ukraińskim podająca m.in. długość rzeki (444 km), współrzędne geograficzne oraz wysokość n.p.m. Ta ostatnia - 950 m n.p.m - jest błędna a może nie tyle błędna, ile wprowadzająca pewne zamieszanie, gdyż część czytających sądzi że znajduje się właśnie na tej wysokości. Obelisk znajduje się na wysokości ok. 843 m n.p.m., a wysokość podana na tablicy dotyczy prawodpodobnie rzeczywistego położenia źródeł Sanu, które znajdują się na wschodnich stokach Piniaszkowego - po stronie ukraińskiej i dla turystów idących od tej strony niedostępne.

Okolice źródeł Sanu Okolice źródeł Sanu. Obelisk na granicy
foto: Piotr Szechyński

Samo źródełko (mocno umowne - gdyż z całą pewnością nie jest to źródło Sanu) ulokowane jest 10m poniżej obelisku. Widać tu również dotychczasową, "dziką" ścieżkę, która prowadziła w to miejsce a jej przebieg różnił się od obecnie wyznakowanej, która omija przygraniczny parów i spływający nim potok. Tu kończy się trasa ścieżki - dalej, wzdłuż granicy "można" dojść przez Piniaszkowy, Opołonek i Kińczyk Bukowski na Połoninę Bukowską i zejść do Wołosatego, jednak ta trasa jest zamknięta dla ruchu turystycznego: Źródła Sanu - Opołonek - Kińczyk Bukowski - relacja z przejścia

Powrót do Bukowca tą samą trasą, przy czym za schronem nad Negrylowem warto iść dalej szutrówką z ominięciem Beniowej. Po drodze ładny widok na tereny Beniowej i stronę ukraińską oraz kilka kolejnych bobrowych rozlewisk. Należy przy tym pamiętać że od niedawna jest to teoretycznie zabronione - legalny powrót prowadzi wyłacznie znakowaną trasą. Wg oznaczeń wynika, że trzeba wracać dołem - przez Beniową.

Rozlewisko na potoku Niedźwiedzim Rozlewisko na potoku Niedźwiedź, wiosna 2002. Ścieżka obecnie biegnie inną drogą
foto: P. Szechyński

Czas przejścia ścieżki: 6-7 godzin w obie strony.

Podsumowując: trasa mimo długości (ok. 22 km w obie strony) jest warta przejścia. Walory widokowe, przyrodnicze i aspekt historyczny powinny wynagrodzić niemal całodniową wycieczkę - należy doliczyć czas dojścia/dojazdu do/z Bukowca. In minus (moim zdaniem) jest zmiana trasy na odcinku od schronu do cmentarza w Siankach. Rozlewiska na Niedźwiedzim potoku oraz bobrowe żeremia nieco powyżej były znacznie ciekawsze od monotonnego marszu przez las a kto chciał koniecznie zobaczyć resztki fundamentów dworu Stroińskich i tak je widział. Wyłączony etap trasy mógł stanowić również alternatywę powrotu bez powtarzania tego samego odcinka - zwłaszcza, że ponad połowa jego długości biegnie drogą szutrową. Park jest jednak bardzo oszczędny w udostępnianiu terenu turystom.

Więcej zdjęć w galeriach - linki poniżej.

UWAGA: W związku z licznymi e-mailami, które otrzymujemy, na temat poruszania się w tym rejonie, przypominamy, że jest to teren Bieszczadzkiego Parku Narodowego i obowiązują tu przepisy zawarte w regulaminie BdPN oraz opłaty zawarte w części regulaminu dotyczącej opłat. Nie są natomiast obecnie wymagane żadne dodatkowe zezwolenia ze Straży Granicznej, BdPN, tudzież wszelakich innych instytucji.

Zobacz także:

Dolina Górnego Sanu - galeria zdjęć

P. Szechyński
1 - Słownik historyczno-krajoznawczy cz.I Gmina Lutowiska; Ustrzyki Górne - Warszawa 1995.

Kilka zdjęć z proponowanej trasy, lato: (foto: P. Szechyński)

1. Bukowiec, okolice parkingu.
2. Początkowy odcinek do Beniowej.
3. Beniowa.

4. Beniowa, bobrowe rozlewisko.
5. Przy cmentarzu w Beniowej.
6. Beniowa, krzyż w miejscu po cerkwi.

Kilka zdjęć z proponowanej trasy, wiosna: (foto: P. Szechyński)

1. Bukowiec, parking BdPN i początek ścieżki.
2. Bukowiec, rozlewisko.
3. Bukowiec, kadź z potaszni.

4. Cokół między Bukowcem a Beniową.
5. Bobrowe rozlewiska pod Beniową.
6. Stara studnia w Beniowej.

7. Beniowa, lipa w pobliżu cmentarza.
8. Bobry pod Beniową.
9. Krzyż przydrożny Iwana Batko z 1888r., remontowany przez Magurycz.

10. Beniowa, tablica przy cmentarzu.
11. Beniowa, podstawa kamiennej chrzcielnicy.
12. Rozlewisko mięzy Beniową a Negrylowem.

13. Wiosną sptkać tu można m.in. śledziennicę skrętolistną.
14. Na trasie ścieżki W dolinie górnego Sanu.
15. Kwitnący wczesną wiosną wawrzynek wilczełyko.

16. Nad potokiem Negrylów.
17. Leśnictwo Górny San.
18. Bobrowe nieopodal Negrylowa.

19. Parkowa wiata przy skręcie ścieżki do Sianek.
20. Ruiny dwory Stroińskich, zasłonięte wejście do piwnicy.
21. Ruiny ruin dworu Stroińskich.

22. San w Siankach.
23. Pozostałości w Siankach.
24. Malowniczy las w Siankach.

25. Martwe drewno na trasie ścieżki.
26. Sianki, tzw. grób hrabiny.
27. Wierszek, panorama na Sianki ukraińskie.

28. Sianki.
29. Sianki.
30. Bukowiec, rozlewisko o zmierzchu.

Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006

 

Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2023