» Szlaki piesze | Ścieżka "Hylaty" na Dwernik-Kamień

Ścieżka przyrodniczo - historyczna "Hylaty" w Zatwarnicy

Wraz z ostatnim dniem września Bieszczady wzbogaciły się o nową ścieżkę przyrodniczo - historyczną. Dzięki wspólnym działaniom Gminy Lutowiska, Nadleśnictwa Lutowiska i Stowarzyszenia Społecznego "Dzieciom Bieszczadzkiej Szkoły w Zatwarnicy" oraz przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie do użytku oddany został dwunastokilometrowy odcinek pieszej trasy, wiodący z Zatwarnicy doliną potoku Hylatego na Dwernik Kamień i z powrotem. Od wspomnianego wcześniej potoku zaczerpnięto nazwę całej ścieżki.

Chyża bojkowska
foto: Jakub Doliwa

Na trasie ścieżki zaplanowano kilka przystanków, w szczególnie atrakcyjnych miejscach, do których należą:

Chata Bojkowska w Zatwarnicy - rekonstrukcja tradycyjnego w tym regionie Karpat budynku mieszkalnego, tak zwanej chyży. Jest to konstrukcja drewniana, zrębowa, jednotraktowa, czyli taka, w której każde pomieszczenie zajmuje cała szerokość budynku. W takich budynkach pod wspólnym dachem znajdowały się dom mieszkalny, pomieszczenia dla zwierząt i pomieszczenia gospodarcze. Obecnie przygotowuje się ona do pełnienia roli lokalnego ośrodka edukacyjno - kulturalnego.

Wodospad na Hylatym
foto: Jakub Doliwa

Miejsce po młynie wodnym - jednym z czterech, jakie w przeszłości działały w Zatwarnicy. Przepięknie położone - obok ujścia potoku Hylatego do Rzeki.

Wodospad na potoku Hylaty - to największy i najbardziej efektowny wodospad w Bieszczadach, spadający kaskadami z ośmiometrowego progu. Kojąco działający szum spadającej wody słychać już ma drodze kilkadziesiąt metrów wcześniej. Wodospad od roku 1998 ma status pomnika przyrody.

Drzewostan nasienny bukowy - coś specjalnego dla wszystkich miłośników lasu. Mimo iż las towarzyszy nam na podczas wędrówki cały czas, w tym miejscu jest on wyjątkowo piękny. To tutaj rosną doborowe, najokazalsze i najzdrowsze okazy buka, z których zbiera się nasiona w celu wyhodowania nowych pokoleń drzew, o ulepszonej jakości.

Krzyż w miejscu zbiorowej mogiły w okresu I wojny światowej
foto: Mirosław Piela

Wychodnie skalne i rezonansowe okazy drzew - wielka ściana skalna z licznymi wychodniami wkomponowana w leśny krajobraz prezentuje się bardzo okazale.

W jej okolicy rosną niezwykle rzadko spotykane w Polsce okazy drzew rezonansowych. Surowe, górskie warunki wpływają na charakterystyczną budowę tego drewna, która pozwala je wykorzystywać jako surowiec do budowy instrumentów muzycznych.

Dwernik Kamień - szczyt położony na wysokości 1004m n.p.m., będący uwieńczeniem dotychczasowej wędrówki. Przez wielu uważany za jeden z najciekawszych i najładniejszych bieszczadzkich szczytów. Charakteryzuje go gwałtowne wypiętrzenie partii szczytowej, na której znajdują się skalne zerwy i wychodnie. To co jednak najpiękniejsze to widoki - roztacza się stamtąd wspaniała panorama na pasmo Otrytu, Smerek, Połoniny Wetlińską i Caryńską, Wielką i Małą Rawkę, grań główną Tarnicy i Bukowego Berda, Magurę Stuposiańską, a nawet Zalew Soliński z tamą, jeśli skorzystamy z lornetki.

Widok z Dwernika-Kamienia
foto: Jakub Doliwa

Okopy z czasów I Wojny Światowej - pozostałości austriackich linii i stanowisk obronnych z przełomu 1914/1915 r. W Karpatach a w szczególności w Bieszczadach i Beskidzie Niskim toczyły się wówczas krwawe walki rosyjsko-austriackie o opanowanie ważnych strategicznie przełęczy Użockiej i Łupkowskiej.

Zachowując podczas wędrówki ciszę i spokój możemy spotkać wiele gatunków zwierząt, a rozglądając się uważnie znaleźć tropy i ślady ich obecności. Duże zalesienie decyduje o występowaniu jeleni szlachetnych, rysi i kun leśnych, często można się natknąć na ślady pozostawione przez niedźwiedzie brunatne i wilki.

Przystanek "Młyn wodny"
foto: Jakub Doliwa

Tereny te zasiedlają również płazy: traszka karpacka, salamandra, jaszczurka zwinka, kumak górski; gady: żmija, padalec; z grupy owadów: nadobnica alpejska, biegacz zielonozłoty; i kilkadziesiąt gatunków ptaków związanych ze starymi lasami, przykładowo: puszczyk uralski, puchacz, dzięcioł białogrzbiety i muchołówka mała.

Bogato reprezentowany jest także świat flory, a z ciekawszych gatunków spotkać można: Żywokost sercowaty, Żywiec gruczołowaty, Żywiec bulwkowaty, Paprotnik kolczysty, Miesiącznicę trwałą, Parzydło leśne, Ostrożeń warzywny, Bodziszek cuchnący, Wawrzynek wilczełyko, Widlicz alpejski i Lilię złotogłów.

Powstała ścieżka jest jednym z elementów powstającego w Zatwarnicy EKOMUZEUM "W Krainie Bojków"

tekst: Jakub Doliwa

Zobacz także:

Zatwarnica - rys historyczny
Wodospad na Hylatym
Cerkwisko i cm. w Zatwarnicy