» Szlaki piesze | Szeroki Wierch

Ustrzyki Górne - Szeroki Wierch - Tarnica

Ustrzyki Górne - Szeroki Wierch (1315 m n.p.m.) - Przełęcz Krygowskiego (Siodło pod Tarnicą, 1275 m n.p.m.) - Tarnica (1346 m n.p.m.)

Czas przejścia: ok. 3½ h (ok. 3 h odwrotnie), znaki czerwone (GSB) i żółte + znaczki ścieżki BdPN.

Lasy regla dolnego. Buczyna karpacka z domieszką jawora, jodły, wiązu górskiego a wyżej także świerka. Szlak na Szeroki Wierch - początkowy fragment trasy
foto: P. Szechyński

Szeroki Wierch to dość długi grzbiet, leżący pomiędzy Połoniną Caryńską a Tarnicą, od której jest oddzielony Przełęczą Krygowskiego, bardziej znaną jako przełęcz Siodło pod Tarnicą. Szeroki Wierch składa się z czterech wierzchołków, kolejno: 1240, 1268, 1293 i 1315 m n.p.m. Ta ostatnia - najwyższa - kulminacja znana jest pod nazwą Tarniczka i jest najwyżej położonym punktem Szerokiego Wierchu.

Pasmo to biegnie równolegle do Bukowego Berda (Połonina Dźwiniacka), od którego odzielone jest doliną Terebowca. Od leżącego niejako na przedłużeniu Bukowego Berda - Krzemienia, oddziela Szeroki Wierch Przełęcz Goprowska (1160 m n.p.m.). Na południe stoki Szerokiego Wierchu opadają w kierunku doliny Wołosatki oraz szosy Wołosate - Ustrzyki Górne. Szlak przez Szeroki Wierch jest dość ciekawy widokowo, natomiast z całą pewnością bardziej widokowy niż najczęściej wybierana, najkrótsza trasa na Tarnicę biegnąca z Wołosatego. Sama Tarnica obserwowana z Szerokiego Wierchu prezentuje się również znacznie ciekawiej niż z podejścia od Wołosatego, gdzie widzimy ją od dołu, dość jednostajnie. Tu jest znacznie wyżej, więc grzbiet Tarnicy widać z zupełnie innej perspektywy i z kilku punktów widzenia, jako że szlak biegnie zakosami. Całościowo natomiast szlak Usrzyki Górne - Szeroki Wierch może być dla niektórych osób zbyt monotonny i za długi.

Polana na granicy lasu i połonin Szerokiego Wierchu
foto: P. Szechyński

Ten odcinek szlaku bierze swój początek w Ustrzykach Górnych, dokąd schodzi z Połoniny Caryńskiej. Po zejściu do Ustrzyk należy przejść do głównego skrzyżowania i skręcić na nim w prawo. Po ok. 700 m będzie obszerny parking (płatny) oraz punkt informacyjno-kasowy Bieszczadzkiego Parku Narodowego, w którym należy nabyć bilety wstępu do parku a także można nabyć różnego rodzaju wydawnictwa. Przy punkcie kasowym znajduja się również tablice z krótkim opisem trasy, ponieważ równolegle do szlaku czerwonego, biegnie tędy ścieżka przyrodnicza BdPN "Ustrzyki Górne - Szeroki Wierch", która kończy swój bieg na przełęczy pod Tarnicą. Różnica wysokości pomiędzy punktem początkowym a Tarniczką to ok. 650 metrów a symbolem ścieżki jest śnieżyca wiosenna.

Jedno z martwych drzew w buczynie karpackiej pod Szerokim Wierchem
foto: P. Szechyński

Ścieżki przyrodnicze na terenie BdPN pokrywają ogromną większość znakowanych szlaków PTTK. Przeznaczone są raczej dla grup zorganizowanych, młodzieży, na warszaty przyrodnicze, itp. Nie znaczy to, że ze ścieżki nie można skorzystać idąc indywidualnie. Ponieważ jednak na trasach ścieżek przyrodniczych nie ma (na sczzęście) ustawionych przy poszczególnych przystankach tablic z ich opisami a jedynie malutkie tabliczki z numerem przystanku, aby ze ścieżki coś wiedzieć, trzeba nabyć odpowiedni przewodnik. Przewodniki po ścieżkach przyrodniczych Bieszczadzkiego Parku Narodowego dostępne są w punktach kasowych oraz wysyłkowo na stronie internetowej BdPN. Są to niedrogie wydawnictwa, szczegółowo opisujące walory trasy i poszczególne przystanki ścieżki opracowane przez pracowników parku. Przewodnik "Ścieżka przyrodnicza Ustrzyki Górne - Szeroki Wierch" zawiera 56 stron i kosztuje ok. 5,50zł.

Po wyjściu z lasu za plecami piękny widok na Połoninę Caryńską
foto: P. Szechyński

Szlak oraz ścieżka kierują się z parkingu drogą. Po lewej pierwsze przystanki ścieżki. Po chwili przecięcie potoku Terebowiec i skręt do lasu, gdzie zacznie się pierwsze podejście. Trasa początkowo biegnie przez olszynkę karpacką (nadrzeczna olszyna górska), gdzie bardzo wczesną wiosną kwitnie śnieżyca wiosenna - stąd symbol ścieżki i olszynę bagienną z rosnącą tu kniecią górską. Knieć, czyli kaczeniec (knieć błotna) została tu wyodbęrniona jako osobny gatunek pod nazwą knieć górska.

Po wejściu do lasu dość szeroka ścieżka pnąca się pod górę. Lasy regla dolnego to buczyna karpacka i kwaśna buczyna górska. Sięgaja one aż do górnej granicy lasu. Mijamy kolejne przystanki ścieżki dochodząc do parkowej wiaty na niewielkiej polanie, która może posłużyć jako schronienie w razie desczczu a także dobre miejsce na np. solidne śniadanie. Od wiaty nadal pod górę, po drodze jeszcze dwie polany. Las otaczający trasę szlaku i ściezki szczególnie malowniczy jest jesienią, gdy buczyna nabiera kolorów.

Za plecami dolina Terebowca
foto: P. Szechyński

Po osiągnięciu górnej granicy lasu rozległe połoniny Szerokiego Wierchu, które będą towarzyszyć niemal do końca tego odcinka. Poznajemy traworośla i borówczyska a na wierzchołkach murawy alpejskie oraz roślinność porastającą skalne szczeliny. Za plecami bardzo dobry widok na Połoninę Caryńską oraz Rawki. Teraz należy iść grzbietem, aż do najwyższego wierzchołka. Odcinek ten nie jest męczący, podejścia są dość krótkie. Od strony północnej piękny widok na dolinę Terebowca, Połoninę Dźwiniacką (Bukowe Berdo) oraz Krzemień. Po pewnym czasie otworzy się również ładny widok na Tarnicę.

Tarniczka to przedostatni przystanek na ścieżce. Bardzo widokowy wierzchołek, doskonale widoczny jest cały Krzemień, Bukowe Berdo, Halicz, Tarnica i Rozsypaniec. W oddali widać również m.in. Kińczyk Bukowski. Ciekawie stąd prezentują się również obydwie przełęcze: Goprowska (1160 m n.p.m.) pod Krzemieniem i Krygowskiego (Siodło) pod Tarnicą. Na wierzchołek Tarnicy pozostało już nie więcej niż 20-30 minut.

Tarniczka - najwyższy z wierzchołków Szerokiego Wierchu. W tle Kopa Bukowska, Halicz i Rozsypaniec, 2013
foto: P. Szechyński

Należy zejść na przełęcz pod Tarnicą (1275 m n.p.m.), gdzie znajduje się ostatni przystanek ścieżki. Szlak czerwony również nie wchodzi na Tarnicę, tylko odbija w lewo do Goprowskiej przełęczy by przez Halicz i Rozsypaniec zejść do Wołosatego. Na tarnicę prowadzi krótki łącznikowy szlak koloru żółtego oraz ścieżka przyrodnicza "Orlik Krzykliwy" z Wołosatego. 15 minut intensywnego podejścia i jesteśmy na Tarnicy (1346 m. n.p.m) - najwyższym szczycie Bieszczadów Zachodnich. Sam wierzchołek nieco zabudowany parkową infrastrukturą, mająca chronić go przez dewastacją. Stoi tu również najbardziej znany krzyż w Bieszczadach, do którego odbywaja się corocznie drogi krzyżowe w Wielki Piątek oraz w rocznicę śmierci Jana Pawła II.

Sama ścieżka przyronicza "Ustrzyki Górne - Szeroki Wierch" składa się z 26 przystanków, którymi są kolejno:

• 1. Roślinność dawnego placu składowego
• 2. oczko wodne i jego mieszkańcy
• 3. Olszynka karpacka - terasa zalewowa z lepiężnikami
• 4. Potok górski
• 5. Olszynka karpacka z pióropusznikiem strusim
• 6. Olszynka karpacka z jaworem i turzycą drżączkowatą
• 7. Olszyna bagienna
• 8. Lasy regla dolnego - ogólne spojrzenie
• 9. Młaka śródleśna
• 10. Sztuczny drzewostan świerkowy
• 11. Życie w martwych drzewach
• 12. Zarastająca polana
• 13. Buczyna karpacka
• 14. Buczyna karpacka z kostrzewą górską
• 15. Polanka leśna z trzcinnikiem
• 16. Poznajemy paprocie
• 17. Polanka ze szczawiem alpejskim
• 18. Polanki podpołoninowe
• 19. Górna granica lasu
• 20. Połoniny - dawniej i dziś
• 21. Traworośla połoninowe
• 22. Borówczyska
• 23. Rumowisko skalne
• 24. Murawa alpejska
• 25. Traworośle z trzcinnikiem owłosionym
• 26. Szeroki Wierch

Szerokim Wierchem
foto: A. Szechyński

Podsumowując: ciekawa i bardzo widokowa trasa. Wychodząc z Ustrzyk można zaplanować pętlę, aby nie wracać tą samą drogą. Z Tarnicy można zejść szlakiem niebieskim do Wołosatego a stąd drogą (6 km) do Ustrzyk Górnych (całość ok. 6 h). To samo można zrobić w kierunku odwrotnym, wówczas będzie krótsze, ale solidniejsze podejście z Wołosatego a Szerokim Wierchem długie zejście do samych Ustrzyk Górnych. Można również przez Bukowe Berdo zejsć do Widełek i również drogą wrócić do Ustrzyk (całość ok. 8-9 h), jednak ten drugi wariant jest dosć długi i jest to wycieczka całodniowa. Inny wariant to trasa przez Halicz do Wołosatego, co będzie także propozycją dla osób z dobrą kondycją (całość ok. 9 h).

Zobacz także:

tekst oraz zdjęcia: P. Szechyński

Kilka zdjęć z proponowanej trasy:

1. Parking obok punktu kasowego na początku ścieżki przyrodniczej Szeroki Wierch.
2. Szlak i ścieżka przez las.
3. Szlak na Szeroki Wierch jesienią.

4. Las regla dolnego na szlaku na Szeroki Wierch.
5. Las na szlaku na Szeroki Wierch.
6. Las na szlaku na Szeroki Wierch, jedno z martwych drzew.

7. Szlak czerwony miejscami oznakowany jest aż za dobrze.
8. Po wyjściu z lasu widok na Rawki i Caryńską.
9. Traworośla Szerokiego Wierchu a na wprost Bukowe Berdo.

10. Przez traworośla Szerokiego Wierchu.
11. Borówczyska na Szerokim Wierchu i tyczki z oznaczeniem szlaku.
12. Szeroki Wierch - wierzchołek 1293 m.

13. Szeroki Wierch a z lewej Krzemień.
14. Krzemień i Przełęcz Goprowska z Szerokiego Wierchu.
15. Wierchołek 1315 m n.p.m. - czyli Tarniczka. Od lewej: Krzemień, Kopa Bukowska, Halicz, Rozsypaniec.

16. Przełęcz pod Tarnicą z Tarniczki.
17. Tarnica z Tarniczki.
18. Tarnica z połoniny Szerokiego Wierchu.

19. W kierunku zachodnim i północno-zachodnim widoczne są m.in. Magura Stuposiańska, przełęcz Przysłup Caryński czy Dwernik - Kamień.
20. Dolina Terebowca w barwach jesieni, widok z podejścia na Szeroki Wierch.
21. Punkt informacyjno-kasowy "Terebowiec" przy szlaku na Szeroki Wierch.