» Szlaki piesze | Holica

Ścieżka dydaktyczna "Na stokach Żukowa" Ustjanowa - Holica

Prowadząca z Ustjanowej Górnej na Holicę (761 m n.p.m.) ścieżka dydaktyczna, to ciekawa propozycja zarówno dla mieszkańców okolicy, jak i przebywających w pobliżu Ustrzyk Dolnych czy Ustjanowej turystów. Kulminacją jest punkt widokowy, z którego widoczne są m.in. bieszczadzkie połoniny oraz fragment Zatoki Teleśnickiej.

Ustjanowa Górna. Kaplica grobowa Szemelowskich
foto: P. Szechyński

Ścieżka została wyznakowana w roku 2000 przez Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne. W przeciwieństwie do wielu innych tego typu ścieżek, jest to trasa całoroczna i nie przeznaczona wyłącznie dla turystów pieszych. Prowadzą tędy zarówno trasy rowerowe, jak i trasy do narciarstwa biegowego, które zimą utrzymywane są ratrakiem. Szeroka, dobrze przygotowana ścieżka może być zatem użytkowana bez względu na porę roku. Liczy 3,5 km długości a na jej trasie rozlokowano 16 przystanków - w tym tarasy widokowe i tablice edukacyjne. Czas przejścia to ok. 2-2,5 h.

Swój początek ścieżka bierze niedaleko drewnianej cerkwi z 1792 roku, która obecnie pełni funkcję kościoła parafialnego p.w. NMP. Obok cerkwi murowana, gotycka kaplica grobowa rodziny Szemelowskich - zelatorów unickiej parafii w Ustianowej. Wzniesiono ją na przełomie XIX i XXw., kryta jest dachówką z Kołomyi a w jej podziemiach spoczywają szczątki przedstawicieli rodu. Więcej na temat cerkwi: Cerkiew w Ustjanowej

Parking w dolnej części trasy
foto: P. Szechyński

Trasa początkowo biegnie prosto między domami, by wkrótce odbić w prawo. Zmotoryzowani mogą ten odcinek pokonać samochodem (potężne dziury), ponieważ ten fragment ścieżki zakończony jest parkingiem. Przy parkingu ogrodzony teren, liczne tablice edukacyjne oraz tzw. Zielona klasa. W niej również znajdują się tablice opisujące rolę i znaczenie lasu, choroby lasu oraz składniki fauny i flory ekosystemu leśnego. Na pobliskich drzewach liczne domki dla ptaków. Część przyrodnicza ścieżki bierze swój początek właśnie tutaj.

Teraz należy udać się zgodnie ze wskazaniami ścieżki w głąb lasu. Prowadzi nas szeroka, wyraźna droga. Mijamy pierwsze tablice opisujące użytkowanie i pielęgnowanie lasu oraz pułapki feromonowe ułatwiające zwalczanie niektórych owadów. Po chwili skrzyżowanie z szeroką drogą biegnącą prosto pod górę a przy nim tablica ostrzegająca przed niedźwiedziami. Jeśli kogoś nie interesują walory przyrodnicze trasy a chciałby dostać się jedynie na punkt widokowy, może iść tą drogą prosto w górę. Ścieżka natomiast łagodnie trawersuje zbocze, napotykamy kolejne przystanki.

Ścieżka na Holicę
foto: P. Szechyński

Należy dodać, że wszystkie tablice wyglądają bardzo estetycznie, nie jest ich za dużo i zawierają ciekawe informacje dotyczące życia lasu.

Przy jednej z kolejnych dowiemy się gdzie znajdują się główne nisze pokarmowe poszczególnych gatunków ptaków - mieszkańców boru sosnowego.

W koronach drzew żyją m.in. czubatka, mysikrólik, pierwiosnek, muchołówka żałobna, świergotek drzewny, modraszka oraz zięba. W strefie podszycia i podrostów m.in. kowalik, dzięcioły duży i czarny, pełzacz leśny, bogatka, raniuszek, kapturka, gajówka, rudzik i strzyżyk, natomiast w strefie ściółki i runa: drozd śpiewak oraz kos.

Ścieżka na Holicę, wokół piękna przyroda
foto: P. Szechyński

Jednym z kolejnych przystanków jest tablica wyjaśniająca znaczenie i budowę urządzeń łowieckich. Urządzenie łowieckie dzieli się na trzy grupy: urządzenia służace do przygotowania i przechowywania karmy - czyli brogi, urządzenia przeznaczone do dokarmiania zwierzyny - paśniki oraz urządzenia do odstrzału redukcyjnego - czyli ambony.

Brogi służą do magazynowania paszy objętościowej (również wiaty na paszę liściarkę). Najprostszym tego typu rozwiązaniem są doły lub rowy w których można przechowywac karmę oraz kopce do przechowywania nasion leśnych (żołędzie, kasztany, bukiew). Do pierwszej grupy zaliczają się również zadaszone, ziemne piwnice.

Ustjanowa z pierwszego z tarasów widokowych
foto: P. Szechyński

Druga grupa urządzeń łowieckich to różnego rodzaju i wielkości paśniki dla jeleniowatych oraz dzików. Największym tego typu urządzeniem jest magazynopaśnik do przechowywania karmy z możliwością jej wykładania. W pobliżu paśników umieszcza się również lizawki (skrzynki lub wydrążone pnie drzew), w których wykłada się bryły soli kamiennej w celu pokrycia zapotrzebowania zwierzyny na niektóre składniki mineralne.

Trzecia grupa urządzeń łowieckich służy do odstrzału oraz obserwacji zwierzyny, są to ambony. Ambony uszczelnione i ocieplone nazywa się czatowniami. Najczęściej umieszcza się je na skraju łąk i na granicy polno - leśnej, gdyż są to miejsca żerowania zwierzyny.

Wiata w końcowej części trasy, 2010
foto: P. Szechyński

Kolejnym ciekawym punktem ściezki będzie taras widokowy - jeden z trzech na jej trasie. Pierwszy z nich ukazuje panoramę Ustjanowej, fragment Ustrzyk Dolnych i okolicznych wzgórz. Po chwili kolejna ciekawa tablica z tzw. ptasim budzikiem a więc opisem, kiedy poszczególne gatunki ptaków rozpoczynają dzień wydając dźwięki. Dla większości gatunków czas rozpoczęcia porannego śpiewania jest utrwaloną cechą zaleąną od określonego stopnia rozwidlenia się.

Holica, taras widokowy w roku 2010
foto: P. Szechyński

Po chwili kolejny taras a ścieżka zaczyna piąć się mocniej pod górę. Ten taras jest średni widokowo, można było go ulokować powyżej drogi zamiast poniżej, skąd niewiele widać ze względu na drzewa. Fragmentaryczny widok na Ustjanową i Ustrzyki Dolne. Mijamy jeszcze niewielki deszczochron i powoli zbliżamy się do grzbietu pasma. Jeszcze kilka minut i osiągamy punkt końcowy ścieżki. Znajduje się tu wiata, miejsce na ognisko, ławki oraz taras widokowy i tablica opisująca widoczną stąd panoramę. Szkic na tablicy nieco się zdezaktualizował - przedstawia możliwy widok zanim teren ten został częściowo zarośnięty przed las. Niegdyś zbocza Holicy były niemal bezleśne, przed wojną istniał tu duży ośrodek szybowcowy. W Ustianowej znajduje się pomnik lotników, wychowanków tutejszej szkoły szybowcowej, którzy polegli w czasie II wojny światowej.

Holica, wieża widokowa, lato 2023
foto: M. Piela

Dobrze jest trafić na odpowiednią pogodę by mieć zapewnioną maksymalną widzialność. Z tarasu widac na pierwszym planie Teleśnicę i fragment Zatoki Teleśnickiej, dalej Ostre, Moklik, Stożek i Hulskie (szczyt) a na trzecim planie gniazdo Tarnicy, Połoninę Caryńską, Wetlińską i Smerek. Warto mieć lornetkę.

Powrót ścieżką oznaczona kolorem czerwonym, która sprowadza nas prosto w dół - nie ma konieczności wracania tą samą trasą co jest sporym plusem. Można również przejść drogą leśną grzbietem Żukowa na Bucznik (768 m n.p.m.), gdzie przebiega szlak niebieski i nim zejść do Teleśnicy Oszwarowej przez Daszówkę, lub w stronę przeciwną - do Równi. To opcja dla turystów, którzy trasę ścieżkę z Ustjanowej na Holicę traktują jako fragment dłuższej wycieczki. Ścieżka ta doskonale nadaje się dla każdego turysty - również dla dzieci.

W roku 2013 grzbiet Żukowa - w tym Holica - został przecięty drogą asfaltową o statusie drogi leśnej (niedostępna dla zmotoryzowanych turystów). Zmieniło to nieco krajobraz. Niestety tego typu dróg w Bieszczadach przybyło ostatnio dość sporo, co wzbudza kontrowersje wśród turystów i jest jednocześnie powodem do dumy dla leśników. Drogi te są w dużej części finansowane z funduszy Unijnych.

W roku 2023 zbudowana została na Holicy wieża widokowa o wysokości 35 metrów, skąd można oglądać Bieszczady Wysokie, Zalew Soliński oraz okolice Ustrzyk Dolnych. Można w jej kierunku także dojechać drogą od strony Ustjanowej Dolnej, zostawić pojazd na wyznaczonym parkingu a następnie podejść pieszo. Droga dostępna jest w całości dla rowerów - tym pojazdem dojedziemy do samej wieży.

tekst oraz zdjęcia: P. Szechyński
wykorzystano materiały Nadleśnictwa Ustrzyki Dolne

Na Holicy, lato 2023
foto: M. Piela

Holica, wiata turystyczna i stojaki na rowery, lato 2023
foto: M. Piela

Z wieży na Holicy, lato 2023
foto: M. Piela

Ustjanowa i Ustrzyki Dolne z wieży na Holicy, lato 2023
foto: M. Piela

Wieża widokowa na Holicy, lato 2023
foto: M. Piela

Teleśnica i Zatoka Teleśnicka z Holicy
foto: P. Szechyński

Widok z tarasu na Holicy
foto: P. Szechyński

Niemal na wierzchołku Holicy, 2010. Obecnie biegnie tędy leśna droga asfaltowa
foto: P. Szechyński