...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...
zdjęcia
- szlaki i ścieżki piesze
- warto zobaczyć
- warto wiedzieć
- skitour
- bieszczadzka kolejka leśna
- wodospady mapa Bieszczadów - informacje praktyczne - trasy rowerowe - trasy samochodowe - miejscowości - dawne wsie - cerkwie - cmentarze i cerkwiska - kirkuty - kapliczki - fauna - flora - reportaże - rozmaitości - bieszczadzkie wspomnienia schroniska - bazy namiotowe i chatki - noclegi - aktualności (archiwum) - redakcja (kontakt) - nasza grupa na FB
Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane Kapliczki w Bieszczadach Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska Ikonostas O ikonie słów kilka Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf) Cmentarze żydowskie (kirkuty) Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku Cmentarze wojskowe w Komańczy Cmentarz wojskowy w Lesku Kościół w Woli Michowej Kościół w Komańczy Obelisk UPA Baligród i okolice Bóbrka Buk k.Terki Bystre k.Czarnej Cisna i okolice Czarna i okolice Daszówka Duszatyn Dwernik i Dwerniczek Glinne Jankowce Kalnica k.Baligrodu Komańcza i okolice - Mogiła - legenda - drewniany kościółek - klasztor Nazaretanek Lutowiska Łupków Mików Muczne Myczkowce Nasiczne Olszanica Orelec Prełuki Rajskie Roztoki Górne Rzepedź Sękowiec i okolice Serednie Małe Smolnik nad Osławą Solinka Solina i okolice - bieszczadzkie zapory - tajemnica zatoki Stefkowa Terka Uherce Mineralne Ustjanowa Ustrzyki Górne Wetlina Wola Matiaszowa Wola Michowa Wołosate Zatwarnica Zwierzyń Balnica Beniowa Bereźnica Niżna Bukowiec Caryńskie Choceń Dydiowa Dźwiniacz Górny Hulskie Huczwice Jawornik Jaworzec Kamionki Krywe Łokieć Łopienka - rys historyczny Łopienki - Chrystus Bieszczadzki Łuh Rabe k.Baligrodu Rosolin Ruskie Sianki Skorodne Sokoliki Sokołowa Wola Studenne Tarnawa Niżna i Wyżna Tworylne - Tworylczyk Tyskowa Zawój Zubeńsko Żurawin » Warto zobaczyć | Rezerwat Sobień Z wizytą w rezerwacie SobieńGóry Słonne są swoistą bramą i przedsionkiem Bieszczadów oraz Pogórza Przemyskiego. Najpopularniejszą przyrodniczą perłą tych gór jest rezerwat Sobień, położony przy trasie Lesko - Załuż - Sanok, na gruntach wsi Manasterzec. Został założony w 1970 roku na powierzchni 5,43 ha, na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo Lesko, Leśnictwo Manasterzec. ![]() foto: P. Kutiak Jest to rezerwat leśno - faunistyczny, gdzie podmiotem ochrony są zarówno unikatowe zbiorowiska roślinne, jak i rzadka fauna kserotermiczna, czyli ciepłolubne owady i inne stawonogi spotykane na nasłonecznionych stanowiskach. Wędrując ścieżką prowadzącą od parkingu do ruin średniowiecznego zamczyska spotkamy wiele ciekawych roślin, w tym chronioną kalinę koralową i lilię złotogłów. Mamy tutaj również możliwość obserwacji i fotografowania tojadu mołdawskiego, wiechowatego i dzióbatego. Tojady to rzadkie rośliny, zawierające silnie trujące substancje. Były one przed setkami lat wykorzystywane do uśmiercania konkurentów do tronu na zamkach i dworach. Smarowano sokiem z tej rośliny jedną część noża i przekrawano np. jabłko, a następnie zatrutą część podawano nieświadomej ofierze. Patrząc oczyma botanika znajdziemy na omawianej górze kilkanaście różnych siedlisk leśnych. Występują tu: lasy mieszane, nadrzeczne grądy, jodłowe bory oraz łęgi, czyli lasy narażone na okresowe podtapianie wodami z roztopów i występujących z brzegów rzek. Sobieńskie wzgórze zamieszkuje wiele ciekawych gatunków ze świata bezkręgowców. Spotkamy tu unikatowe w skali polskiej fauny skąponogi, pierwowije, roztocza i owady. Osobliwością jest tu piewik gałązkowiec - niewielka, euroazjatycka cykada, która wydaje głośne dźwięki. Pod koronami rozłożystych buków, wśród głazów i kamieni skrywa się największa osobliwość rezerwatu, żywa skamieniałość, relikt epoki trzeciorzędu, pająk Sirio carpaticus. Ten prymitywny, drapieżny przedstawiciel korsarzy od kilkudziesięciu milionów lat nie zmienił swojego wyglądu. Występuje tu również strojniś nadobny - ten niewielki pająk z czerwonym odwłokiem jest niezwykle rzadki w naszym kraju. Wpisano go do Polskiej Czerwionej Księgi. Ma bardzo dobry wzrok, dorównujący sprawnością wzrokowi człowieka. ![]() foto: P. Kutiak Prawdziwym klejnotem omawianego obszaru jest motyl niepylak mnemozyna, którego lot można obserwować na polanach i łąkach graniczących z lasami sobieńskimi. Występuje tu także paź żeglarz. Z płazów spotkamy salamandrę plamistą, traszkę grzebieniastą i górską oraz kumaka górskiego. W niżej położonych partiach góry można dostrzec rzekotkę drzewną i ropuchę szarą oraz kilka gatunków żab. Z gadów być może natrafimy na jaszczurkę żyworodną, padalca, czy zaskrońca. Z ptaków na uwagę zasługuje orlik krzykliwy, puszczyk uralski oraz spotykany nad Sanem bocian czarny. Ruiny zamku znajdują się na szczycie góry o wysokości 451 m n.p.m. zajmując powierzchnię 0,27 ha. Należał on niegdyś do rodu Kmitów, którzy dzięki nadaniom królewskim z 1389 roku utworzyli ogromne latyfundium, zaliczane do największych w ówczesnej Polsce. Składało się ono z trzech kluczy: dubieckiego, dynowskiego i sobieńskiego. Klucz sobieński obejmował obszary położone w dolinie górnego Sanu. W połowie XVI wieku liczył 58 osad. Sobień lokowany był w 1415 roku. Kmitowie obrali sobie to obronne wzgórze za główny ośrodek do zarządzania swymi dobrami. Miał on bardzo duże znaczenie dla powstających tu szlaków do Lwowa i na Węgry. ![]() foto: P. Kutiak Wzgórze zamkowe od północy i zachodu opływa potok Sobieńka. Od strony południowej zauważamy stromą skarpę, opadająca do Sanu. Wały z ostrokołem otaczały niegdyś zarówno podgrodzie jak i zamek, dodatkowym elementem obronnym była tu strażnica obserwacyjna umieszczona w zachodnim rogu. Zamek ten gościł króla Polski, Władysława Jagiełłę ze świeżo poślubioną w Sanoku Elżbietą Granowską z Pilczy. W XVI wieku, po najeździe wojsk węgierskich zamek sobieński opuścili Kmitowie, przenosząc swoją siedzibę do Leska. Przez stulecia kamienne pozostałości średniowiecznej warowni niszczały. W XVII i XVIII w. były kryjówką beskidników, czyli leśnych zbójców. Omawiany obiekt jest cennym zabytkiem kultury narodowej i świadectwem ponad 600-letniej polskości tych ziem. Dlatego też pasjonaci i historycy z Sanoka założyli Społeczny Komitet "Przyjaciół Zamku Sobień", który w przyszłości ma być przekształcony w stowarzyszenie na rzecz ratowania w/w obiektu. ![]() foto: P. Kutiak Wzgórze Sobieńskie kryje w sobie wiele tajemnic, na jego zachodnim krańcu znajduje się bunkier wchodzący w skład sowieckich umocnień sprzed 1941 roku, tzw. Linii Mołotowa. Jest to wysadzony, żelbetonowy schron bojowy. Ta budowla o dwóch kondygnacjach, zawierała w swoich izbach działo 45 mm oraz ckm i rkm. Zachowała się tu również część peryskopu. Na murach sobieńskiego zamku uważny obserwator dojrzy napisy w języku ukraińskim i rysunki przedstawiające tryzub - symbol Ukrainy. Ślady te pozostawiła ukrywająca się sotnia Ukraińskiej Powstańczej Armii, która w maju 1946 roku zaatakowała pociąg pancerny ochraniający szlak kolejowy Załuż - Ustjanowa - Olszanica. Odkrywanie rezerwatu ułatwia odrestaurowana częściowo w ciągu ostatnich lat ścieżka dydaktyczna. Jej pierwszy przystanek opisuje zamek sobieński, kolejne znajdują się poza rezerwatem na stokach Gór Słonnych po drugiej stronie drogi. ![]() foto: P. Kutiak Gorąco polecam tę ścieżkę, ponieważ jest ona jedną z najpiękniejszych i najlepiej urządzonych w całych Bieszczadach i Górach Słonnych. Wykonali ją moi koledzy z Technikum Leśnego w Lesku w roku 1998. Stanowi skarbiec leśnej wiedzy umieszczonej nie tylko na tablicach, ale również w postaci wyeksponowanych walorów lasu: przepięknej alei modrzewiowej, dużego oczka wodnego do rozrodu płazów, platform widokowych na stokach o dużej ekspozycji z urokliwym krajobrazem przełomów leśnego strumienia w bukowym drzewostanie. Ten, kto choć raz w życiu trzymał pilarkę spalinową w dłoniach, doceni staranność, z jaką wykonano mosty, schody, drabinki oraz platformy widokowe na tej trasie. Omawiany odcinek z pewnością zachwyci każdego zwiedzającego ścieżkę o dowolnej porze roku. Tym, którzy chcieliby obejrzeć dodatkowo zniszczony sowiecki bunkier, proponuję inną ścieżką prowadzącą od strony podgrodzia zlokalizowanego w południowo - zachodniej części wzgórza, bo choć jest stroma i trudniejsza, myślę, że warto się pokusić. Warto wiedzieć:
Literatura: tekst oraz zdjęcia:Piotr Kutiak Poniżej zdjęcia ruin zamku Sobień oraz rezerwatowej flory (foto: P. Kutiak):
1. Niepylak mnemozyna
4. Fragmenty wieży w części południowo-zachodniej
7. Widok na San
10. Tojad wiechowaty
13. Dąbrówka rozłogowa
16. Konwalijka dwulistna
19. Żywokost sercowaty
22. Miesiącznica trwała - kwiaty
25. Niezapominajka błotna
28. Zawilec gajowy
Kamera w Czaszynie
Schroniska Schroniska PTSM Bazy namiotowe i chatki Harcerskie bazy i hoteliki Noclegi Mapa Bieszczady - wersja online Mapy Bieszczadów - recenzje Mapy wycinkowe - recenzje Przewodniki Ciekawe wydawnictwa Szlaki turystyczne - opisy Szlaki turystyczne - wykaz Czasy przejść Ścieżki przyrodnicze - wykaz Regulamin BdPN Punkty kasowe BdPN Bieszczadzka Kolejka Leśna Jazdy konne Rejsy po Zalewie Solińskim Wyciągi narciarskie Muzea Informacja turystyczna Przewodnicy Przewoźnicy (Bus) Przejścia graniczne Traperska przygoda - tabory Z psem w Bieszczady Zagroda pokazowa żubrów Wędkarskie eldorado na Sanie Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady Karpackie niebo Sery w Bieszczadach Wypał węgla drzewnego Jaskinie Snowgliding w Bieszczadach Bieszczadzkie szybowiska Bieszcz. Centrum Nordic Walking Trochę historii Podział (granice) Bieszczadów Losy bieszczadzkiej ludności Różne plany rozwoju Bieszczadów Na wyniosłych połoninach BdPN Nie tylko Wysokie Sieć wodna Geocaching Fauna Bieszczadów Flora Bieszczadów Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie" Ukraińska Powstańcza Armia Karol Wojtyła w Bieszczadach Bieszczady pół wieku temu Bieszczady w filmie Polowanie w Bieszczadach Reportaże Rozmaitości bieszczadzkie Tarnica z Wołosatego Halicz z Wołosatego Bukowe Berdo z Mucznego Krzemień Szeroki Wierch Połonina Caryńska Połonina Wetlińska Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne Cisna - Jasło - Smerek (wieś) Przysłup - Jasło Suche Rzeki - Smerek Dwernik-Kamień Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej Ścieżka "Berehy Górne" Chryszczata z Komańczy Chryszczata z Jeziorka Bobrowego Szlak Huczwice - Chryszczata Wołosań z Żubraczego Jaworne - Kołonice - Jabłonki Krąglica Hyrlata Szlak graniczny Łupków - Balnica Przełęcz nad Roztokami - Ruske Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk Łopiennik Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa) Opołonek i Kińczyk Bukowski Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach Przysłup Caryński z Bereżek Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny Brenzberg - ścieżka Krutyjówka - ścieżka Tworylne i Krywe z Rajskiego Terka - Studenne Otaczarnia w Bukowcu Rajskie - Studenne (most) Przysłup - Krywe Korbania z Bukowca Korbania z Łopienki i Tyskowej Suliła Wola Michowa - Balnica szl. żółtym Z Balnicy do Osadnego Do Solinki z Żubraczego Zwierzyń - Myczków Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy Lasumiła - najgrubsza jodła Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki Stare Procisne, ścieżka Dwernik - Procisne, ścieżka Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec Kopalnia ropy Polana - Ostre Holica z Ustianowej - ścieżka Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza Huczwice - ścieżka geologiczna Komańcza - ścieżka dydaktyczna Jawornik - ścieżka Gminny szlak Baligród Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza Po ekomuzeum w krainie bobrów Dolina Potoku Zwór Wodospady i kaskady Jeziorka Duszatyńskie Jeziorko Bobrowe Sine Wiry "Gołoborze" i dolina Rabskiego Rezerwat "Przełom Osławy" Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku" Torfowisko "Tarnawa" Torfowisko "Wołosate" Jaskinie w Nasicznem Grota w Rosolinie Rezerwat "Hulskie" Młyn w Hulskiem Pichurów - punkt widokowy Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy Przełęcz Żebrak Zagroda pokazowa żubrów Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach Kamień leski Koziniec kamieniołom Skałki Myczkowieckie Kolejowy Smolnik Ogród biblijny w Myczkowcach Miniatury cerkwi Myczkowce Entomo-zieleniec Myczkowce MBL Sanok - skansen w Sanoku Park miejski w Sanoku Zielony domek w Ustrzykach G. Muzeum Historii Bieszczad Klasztor w Zagórzu Droga krzyżowa w Zagórzu Sanktuarium w Jasieniu Ekomuzeum Hołe Pomnik Tołhaja Most podwieszany w Dwerniczku XIX-wieczny most kolejki Radoszyckie źródełko - legenda o radoszyckim źródełku Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki Góry Słonne Rezerwat Sobień Rezerwat "Polanki" Góry Słonne - pkt. widokowy Hyrlata (1103 m) zimą Matragona (990 m) zimą Osina (963m n.p.m.) Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik Trasy rowerowe Trasy samochodowe Stan dróg w Bieszczadach Parkingi Zalew Starina (Słowacja) Projekt Rozłucz Jasienica Zamkowa Stara Sól Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005 Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006
Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk, jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies znajdują się w naszej Polityce prywatności © Twoje Bieszczady 2001-2024 |