...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Chata Smerek
Werchowyna
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach
Gospodarstwo Aleksa
Swobodne wycieczki


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustjanowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Dawne wsie | Ruskie

Ruskie

Ruskie, wieś powstała przed 1580 rokiem, w dobrach sobieńskich Kmitów i była lokowana na prawie wołoskim. Prawdopodobnie została założona na częśc gruntów Chmiela. Uważa sie, że nazwa oddaje etniczną przynależnośc jej pierwszych mieszkańców.

Cerkiew pw. św Michała Archanioła w Ruskiem Cerkiew pw. św Michała Archanioła w Ruskiem z 1848r.
źródło: "Ukraińskie cerkwie drewniane, geneza i rozwój form"
Lwów 1937

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich z roku 1889 podaje (pisownia oryginalna):

"Ruskie wieś pow. liski, w okolicy górzystej i lesistej, na lewym brzegu Sanu, otoczone lesistemi stokami góry Dwernik (1000mt.) od płd. a działami górskich dopływów Sanu i Dwernika od wschodu i Głębokiego pot. od zachodu, rozciaga sie w wąskiej dolinie wzdłuż potoczka. Składa sie z 38 dm -> 195 mk - 1 rz.-kat, 173 gr.-kat i 11 izrael. We wsi jest cerkiew drewniana filia do par. gr.-kat. w Dwerniku. Obszar więk. (J. Kohna) wynosi 62 roli, 29 łąk, 61 past. i 414 mr lasu; pos. mn ma 274 roli, 103 łąk, 138 past. i 1 mr. lasu.
Graniczy na płd. przez góry z Nasicznem, na zach. z Zatwarnicą, na wsch. z Dwernikiem a na płn. przez San z Chmielem. Odl. od miasteczka Lutowisk 15,1 klm. Gleba górska, jałowa a lasy szpilkowe."

Ruskie Miejsce po cerkwi w Ruskiem, 2006
foto: P. Szechyński

Do lat dwudziestych XIX wieku stanowiła część klucza dwernickiego w skład którego wchodził Dwernik, Ruskie, Smolnik, Caryńskie, Nasiczne i Berehy Górne. W 1828 roku Ruskie trafiło w ręce Potockich a pozostałą część klucza kupił Józef Adel.

W 1868 powierzhnia wsi wynosiła 1082 morgi (622,7 ha) w tym lasy 415 mórg (238,8ha).
Grunty chłopskie:
- 157,7 ha roli ornej
- 59,3 h łąk i ogrodów
- 79,4 h pastwisk
- 0,6 h lasu

Spis przeprowadzony w 1921 roku podaje 195 osób narodowości rusińskiej i 8 osób narodowosci polskiej.

Ruskie Rozpadająca się chałupa, jedyne zabudowanie na terenie dawnej wsi Ruskie, 2006. Obecnie nie istnieje
foto: P. Szechyński

We wrześniu 1939 roku wieś dostała się pod okupację niemiecką. Po wojnie znalazła się w Polsce. Od jesieni 1944 Ruskie znajdowało się poza kontrolą polskiej administracji ze wzgledu na przewagę UPA. W 1943 roku wieś liczyła 259 mieszkańców.

W czerwcu 1946 Ruskie zostało całkowicie wysiedlone na tereny ZSRR. W chwili wysiedlenia wieś liczyła 48 domów. Powierzchnia gruntów w chwili wysiedlenia wynosiła ogólem 199ha, w tym grunta orne 140 ha.

Po wysiedleniu wieś całkowicie opustoszała i obecnie nikt tam nie mieszka. Grunty stanowią własność Chmiela, którego mieszkańcy sezonowo prowadzą wypas bydła i zbiór siana.

Cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Ruskiem nie była uposażona w ziemię. Jako własność wykazana jest tylko parcela na której stała światynia. Nasuwa to wniosek, że w Ruskiem nigdy nie było parafii co stanowiło dużą rzadkość.

Cmentarz w połowie XIX wieku miał kształt nieregularnego wieloboku o powierzchni około 4 arów. W chwili obecnej nie ma tam żadnych nagrobków i nie sposób dokładnie określić jego granic, gdyż nie ma tam ani starodrzewu ani ogrodzenia.

Zabudowania dworskie znajdowały sie na południowym brzegu potoku płynącego przez wieś, tuż przy jego ujsciu do Sanu. W 1852 roku we wsi był drewniany dwór, a dwa budynki stały po obu stronach potoku. Do dworu należał drewniany młyn wodny.

Młyn wodny powstał prawdopodobnie w XVIIIw. Na przełomie wieku XIX i XX prowadził go Teodor Sztym pochodzący ze Skorodnego. Po roku 1914 przejął go Iwan Sztym. Młyn znajdował się na terenie folwarku dworskiego w dolnym biegu potoku Rusczyk, 140 metrów powyżej jego ujścia do Sanu. Młynówka miała długość 70m, istniało tu prawdopodobnie niewielkie spiętrzenie wody na potoku ok. 180 metrów powyżej ujścia Ruskiego i niewielki zbiorniczek retencyjny o powierzchni ok. 20m2. Mapa katastralna z roku 1880 nie wykazuje młyna, natomiast zaznaczono na niej młynówkę; widoczne są również zmiany przebiegu koryta samego potoku,co wskazuje iż likwidacja młyna mogła się dokonać wskutek gwałtownej powodzi. Młyn został odbudowany przed rokiem 1900.


Na zdjęciach od lewej (stan na rok 2006): teren dawnej wsi Ruskie, widok z Ruskiego na Chmiel i Otryt, potok w Ruskiem, rozpadająca się chałupa - jedyne wówczas zabudowanie wsi i szopa. (foto: P. Szechyński)

opracowanie: J. Milczanowska

Literatura:

1. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich Warszawa 1889.
2. Bieszczady Słownik Historyczno Krajoznawczy cz. I, Gmina Lutowiska., Wydawnictwo St. Kryciński, Ustrzyki Górne - Warszawa 1995.
3. M. Augustyn, "Antropogeniczne zmiany środowiska wodnego w Bieszczadach do 1951r.", Bieszczad nr 13, Ustrzyki Dolne 2007.

Jak trafić do Ruskiego

Do Ruskiego najprościej dostać się z pobliskiego Chmiela. Przy przystanku PKS na przeciw Leśnictwa Hulskie schodzi w kierunku Sanu droga gruntowa. Należy nią zejść nad jego brzeg. Po drugiej stronie widać wznoszącą się ku górze drogę. Po pokonaniu rzeki w bród (przy wysokim stanie wody jest to bardzo trudne) kierujemy się ową drogą, skręcając wraz z nią w lewo. Teraz kilkaset metrów drogą polną przez rozległą łąkę. Po lewej widok na chaotyczne zabudowania Chmiela.

Ruskie, stara piwnica Ruskie, stara piwnica, 2014
foto: M. Piela

Droga skręca lekko w prawo i schodzi do potoka, który należy przekroczyć. Wychodzimy z niewielkiego zagajnika na łąkę. Latem teren bardzo zarośnięty. Mijamy rozpadającą się chatę i wchodzimy ponownie do niewielkiego lasku. Po dotarciu po raz kolejny nad potok, idziemy w górę jego biegu, niewyraźną ścieżką po lewej lub bezpośrednio potokiem, co latem może być dość przyjemne. Po chwili ścieżka odbija w lewo wychodząc na łąki - widać dwa niewyraźne wieńce drzew oraz ambonę. To miejsce po cerkwi oraz cmentarzu. Wśród gęstych latem zarośli można natrafić na nieliczne, porośnięte mchem kamienie, charakterystyczne dla tego typu miejsc. Fragment stanowi zespół przyrodniczo-krajobrazowy "Cmentarz w Ruskiem" - na dzień dzisiejszy nie oznakowany w terenie.

Aktualizacja 08.2008: Obecnie łąki nad Sanem stanowią teren prywatny. Znajduje się tam odpowiednia tabliczka z zakazem wstępu. Samo Ruskie również jest w rękach prywatnych.

Inne możliwości dotarcia do Ruskiego, aczkolwiek znacznie dłuższe to marsz z Dwernika (wsi) lub zejście ze stokówki trawersującej zbocza Dwernika-Kamienia (d. Dwernik, Holica) w miejscu gdzie ścieżka czerwona odbija na szczyt. Opcja raczej dla zorientowanych w terenie.

P. Szechyński

Kilka zdjęć Ruskiego:
foto: Mirosław Piela

Ruskie, miejsce po cerkwi Ruskie, miejsce po cerkwi, 2014
foto: M. Piela
Ruskie - piwnica Ruskie, wnętrze starej piwnicy, 2014
foto: M. Piela
Ruskie Ruskie, stare przedmioty, 2014
foto: M. Piela
Ruskie - stara piwnica Ruskie, stara piwnica, 2013
foto: M. Piela
Ruskie, dzik na terenie dawnej wsi Ruskie, dzik na terenie dawnej wsi, 2013
foto: M. Piela
Byki w Ruskiem Ruskie, uciekające byki, 2013
foto: M. Piela
Ruskie - ziemia potworów Ruskie, tabliczka "Ziemia Potworów" na jednym z drzew, 2013
foto: M. Piela
Ruskie zimą Ruskie zimą 2013
foto: M. Piela
Cerkiew w Chmielu widziana z Ruskiego Cerkiew w Chmielu widziana z Ruskiego, 2013
foto: M. Piela
Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006


Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2024