...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Chata Smerek
Werchowyna
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach
Gospodarstwo Aleksa
Swobodne wycieczki


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustjanowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Dawne wsie | Żurawin

Żurawin

Żurawin to najstarsza, ale i najważniejsza wieś doliny Górnego Sanu. Można ją potraktować jako miejsce, skąd ruszyła ekspansja Kmitów w rejon Górnego Sanu.

Żurawin San w Żurawinie
foto: M. Piela

Wieś, tak jak wszystkie w tym rejonie została założona na prawie wołoskim, a pierwsze wzmianki o Żurawinie pochodzą z 1444 roku. Jest to najstarsza wieś założona przez Kmitów w dolinie Sanu, powyżej miejscowości Rajskie. Wieś miała znakomitą lokalizację ponieważ prowadził przez nią jeden z głównych szlaków handlowych do Siedmiogrodu. Kmitowie celowo założyli bardzo wcześnie Żurawin, aby chronić tu swoje interesy, a jednocześnie móc rozszerzać dobra sobieńskie.

Powyżej wsi nad Sanem leżały dobra Ternowskich które należały do ziemi przemyskiej. Większość wsi powstało w tamtych rejonach w przeciągu jednego wieku. Miejscowościami które powstały na gruntach wsi Żurawin to: Stuposiany, Boberka, Lutowiska, Krywka, Smolnik, Ustrzyki Górne oraz Szandrowiec. W wieku XVI - w jego pierwszych latach - Kmitowie rozpoczęli ekspansję w górę Sanu, zakładając Dydiową i Dźwiniacz. Były to tereny które oficjalnie należały do Ternowskich. W latach 30-tych XVI wieku, Kmitowie odkupują tereny Górnego Sanu od potomków Ternowskich i włączają ten rejon do ziemi sanockiej.

Żurawin Żurawin, tereny dawnej wsi
foto: M. Piela

W 1645 roku wieś trafia w ręce prawosławnych biskupów przemyskich, jako wieczna dzierżawa, ale dopiero na początku XVIII wieku przechodzi na rzecz zakonu Bazylianow. W Żurawinie został założony niewielki monastyr. Tak jak w wielu bieszczadzkich wsiach, byli tutaj przedstawiciele szlachty zagrodowej zawsze patriotycznie nastawionej. Bardzo ciekawe zjawisko zaobserwowano podczas spisu ludności w 1921 roku. Okazało się że wszyscy mieszkańcy z jednym wyjątkiem, podali narodowość polską, mimo że 90 procent to wyznawcy religii greckokatolickiej.

W Żurawinie działała filialna cerkiew greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego. Pierwsza cerkiew pojawiła się tu już w XIVw., jednak brak o niej infomacji. Kolejna, drewniana, wzmiankowana w 1616 roku dotrwała do roku 1855. W 1855 wzniesiono kolejną drewnianą, krytą gontem cerkiew, która uległa zniszczeniu podczas I wojny światowej. Ostatnią postawiono w roku zakończenia wojny - 1918. Ponieważ w 1945r., cerkiew znalazła się w strefie przygranicznej przeznaczonej do wysiedlenia, została zburzona a miało to miejsce w roku 1957 lub 1958. Część wyposażenia mieszkańcy przenieśli do Dniestrzyka Dębowego (k. Boberki).

Żurawin, granica Żurawin, granica polsko-ukraińska
foto: M. Piela

Liczba wiernych to 440 osób w roku 1890, 700 w 1918 i 769 w 1938.

Obok cerkwi stała dzwonnica na dwa dzwony. Jeden z nich zakopano w 1945 a w 1989 roku, dawni mieszkańcy odnaleźli go i pozostawili na przechowanie w sąsiedniej Boberce (obecnie Ukraina). Następnie (1992) zabrali dzwon do siebie - w okolice Chersonia, gdzie obecnie mieszkają.

Bardzo ciekawą postacią Żurawina był wójt Teodor Basarab. Należał do patriotycznej rodziny ukraińskiej. Był zapraszany do Warszawy, a z rąk J. Piłsudskiego otrzymał jedno z najwyższych odznaczeń państwowych.

19.08.1938 roku w Żurawinie odbyła się uroczystość religijna która upamiętniała 950 rocznicę Chrztu Rusi. W uroczystości wzięło udział 6000 tysięcy wiernych.

We wrześniu 1939 roku, sowieci oczyścili 800 metrowy pas przy granicy, która przebiegała na Sanie. Rozebrano wszystkie budynki w tym rejonie. Natomiast resztę wsi rozebrano w 1953 roku. Mieszkańców wysiedlono w rejon Odessy. Obecnie istnieją tylko nowo wybudowane budynki w przysiółku Łazy oraz Syhła. Droga prowadzi do Sanu, gdzie widoczne są resztki mostu przez który można było się dostać w rejon rezerwatu torfowiskowego "Zakole". Jest on trudno dostępny do zwiedzania.

W latach 60.XX na terenie przysiółka Łazy powstały zabudowania gospodarcze należące do Zarządu Budownictwa Leśnego "Bieszczady". Włączono go administarcyjnie w obręb Smolnika. W tym samym czasie w przysiółku Syhły powstała jedna zagroda, która istnieje do dziś. Obecnie funkcjonuje tam gospodarstwo agroturystyczne.

Dawny układ wsi wraz z przysiółkami można zobaczyć na wojskowej mapie z 1937r.:
WIG, arkusz Dźwiniacz Górny, 1:100 000, pas 52 słup 35

oprac. Z. Jantoń, P. Szechyński

Literatura:

1. Kryciński S., "Bieszczady Słownik Historyczno-Krajoznawczy cz.I Gmina Lutowiska".
2. Kryciński S., "Cerkwie w Bieszczadach", Warszawa 1995.
2. Mapa "Bieszczady Wysokie", W. Krukar, wyd. Ruthenus.
3. Informacje własne.

Żurawin Żurawin, granica polsko-ukraińska, 2014
foto: M. Piela
droga przez Żurawin Żurawin, 2014
foto: M. Piela
wieś Żurawin Żurawin, tereny dawnej wsi, 2014
foto: M. Piela
Żurawin agroturystyka Żurawin, obecne zabudowania, 2014
foto: M. Piela
Żurawin, słupek graniczny Żurawin, ukraiński słupek graniczny, 2014
foto: M. Piela
San w Żurawinie San w Żurawinie, 2014
foto: M. Piela
Żurawin Żurawin, 2014
foto: M. Piela
Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006

 

Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2024