...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Chata Smerek
Werchowyna
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach
Gospodarstwo Aleksa
Swobodne wycieczki


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustjanowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Szlaki piesze | Dwernik - Kamień

Dwernik-Kamień (Holica)

Dwernik-Kamień, zwany dawniej Dwernikiem oraz Holicą, to widokowy szczyt o wysokości 1004 m n.p.m, będący jednym z żeber Połoniny Wetlińskiej.

Nasiczne - Dwernik Kamień Początkowy odcinek trasy z Nasicznego
foto: P. Szechyński

Przez Dwernik-Kamień przebiega oznakowana kolorem czerwonym ścieżka historyczno-przyrodnicza Przysłup Caryński - Krywe n.Sanem, którą można wejść zarówno od strony Nasicznego, jak i z Zatwarnicy. Natomiast na wschodnich zboczach Dwernika-Kamienia poprowadzono oznaczoną zielonymi strzałkami ścieżkę przyrodniczą "Dwernik-Kamień", która ukazuje walory przyrodniczo - krajobrazowe oraz zapoznaje turystów z racjonalną gospodarką leśną prowadzoną w tych trudnych górskich warunkach.

Od niedawna na Dwernik - Kamień można wyjść również znakowaną ścieżką historyczno-przyrodniczą z Zatwarnicy, która bierze swój początek przy Chacie Bojkowskiej. Opis tej trasy znajdziecie tu: ścieżka historyczno-przyrodnicza Hylaty na Dwernik-Kamień

drzewostan modrzewiowy Przystanek nr 1 - drzewostan modrzewiowy
foto: M. Piela

Najprostszym i najkrótszym sposobem dostania się na ten szczyt jest wybranie trasy z Nasicznego. Ścieżka przyrodnicza "Dwernik - Kamień" bierze swój początek na niewielkim parkingu położonym nad Nasiczniańskim potokiem. Miejsce jest obecnie oznakowane nowymi tablicami, zamontowanymi w 2013r., z krótkim opisem oraz mapą. Oznakowanie ścieżki firmuje Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie", który utworzony został w roku 2011 i obejmuje tereny czterech nadleśnictw o powierzchni ponad 24 tysięcy hektakrów. Celem utworzenia LKP jest promocja trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz ochrona zasobów przyrody w lasach.

Od parkingu do szczytu, bieg ścieżki pokrywa się z trasą w/w ścieżki czerwonej. Natomiast ze szczytu Dwernika-Kamienia ścieżka czerwona schodzi do stokówki na wysokości dawnej wsi Ruskie a następnie do Zatwarnicy w okolicy mostu na Sanie (dawny Sękowiec - administracyjnie przyłączony kilka lat temu do Zatwarnicy). Ścieżka przyrodnicza wraca natomiast na parking w Nasicznem tworząc częściową pętlę. Można oczywiście do Nasicznego wrócić tą samą drogą i ten wariant wybierany jest najczęściej.

Przystanek nr 2 - Skała Przystanek nr 2 - Skała
foto: P. Szechyński

Wyruszamy z parkingu, początkowo wzdłuż szosy i przekraczamy niewielki potoczek wpadający z prawej do Nasiczniańskiego. Obok ławeczki oraz zadaszenie.

Za potokiem ścieżka skręca w lewo do lasu i kieruje się stromo pod górę. Wkrótce pierwszy przystanek ścieżki przyrodniczej oraz ławeczka.

Przystanek oznaczony nr 1 to drzewostan modrzewiowy. Zajmuje on powierzchnię ok. 0,3 ha. Modrzew nie tworzy w Bieszczadach litych drzewostanów, jest gatunkiem domieszkowym. Wprowadzany sztucznie tworzy tzw. przedpłon - pod jego okapem sadzi się gatunki docelowe, takie jak np. buk czy jodła. Drzewom tym w początkowym okresie wzrostu zagrażają jeleniowate. Uszkadzają one młode drzewka poprzez tzw. spałowanie i czemchanie. Spałowanie oznacza zdarcie kory i łyka ze strzałek, natomiast czemchanie polega na wycieraniu scypułu z parostków o strzałkę drzewka przez kozły sarny. Scypuł to miękka warstwa skórna porośnięta drobną sierścią, która pokrywa poroże (parostki to poroże kozłów sarny). Starsze drzewa czasami uszkadzają niedźwiedzie, które mają tu swoją ostoję - zdzierają korę pazurami, by dostać się do soków. Ochrona modrzewi polega m.in. na zakładaniu plastikowych osłonek.

Dwernik Kamień Na szczycie Dwernika Kamienia
foto: P. Szechyński

Po kilkunastu minutach marszu osiągamy stokówkę Nasiczne - Zatwarnica (biegnie nią także ścieżka rowerowa). Obok miejsce, gdzie można chwilę odpocząć. Szczątkowe widoki na Nasiczne oraz przełęcz nad Nasicznem i Połoninę Caryńską. Stokówkę należy w tym miejscu przeciąć i zgodnie z oznakowaniem ścieżek kontynuować marsz przez las. Trasa trwawersuje zbocze, kierując się lekko w prawo.

W pobliżu również jedna z nowych tablic LKP "Lasy Bieszczadzkie" pt. trzebież wczesna bukowa. Młode drzewka w drzewostanie bukowym rosną w dużym zagęszczeniu. Panuje tu konkurencja o dostęp do światła, wody, składników odżywczych, która wymusza intensywny przyrost drzew na wysokość i uniemożliwia nadmierne rozrastanie się na boki koron drzew. Leśnicy pielęgnują las wykorzystując te naturalne zjawiska a najważniejszym zabiegiem hodowlanym wykonywanym w młodszych drzewostanach jest właśnie trzebież, która oznacza po prostu selekcję. Wybiera się i pozostawia drzewa najlepsze jakości a te słabsze wyznacza do usunięcia i stopniowo usuwa.

Dwernik Kamień - tablica Tablica na szczycie Dwernika Kamienia (2012)
foto: M. Piela

Idąc przez dość przerzedzony bukowy las, ukazujący sporo ciekawych wychodni skalnych osiągamy przystanek nr 2 - Skała. Tytułowa, dość duża skałka, zbudowana jest z piaskowca krośnieńskiego i stanowi piękny element przyrody nieożywionej.

Las bukowy jest w tym miejscu podbudowany podrostem z naturalnego obsiewu. Warto również zwrócić uwagę na warstwę runa leśnego, gdzie występuje m.in. kosmatka gajowa, turzyca orzęsiona, kosmatka orzęsiona, siódmaczek leśny czy konwalijka dwulistna.

Maszerując nadal pod górę mijamy stanowisko olszy szarej (po lewej) oraz klonu - jaworu, po prawej stronie ścieżki. Stanowiska tego typu są oznakowane niewielkimi tabliczkami na całej trasie ścieżki przyrodniczej.

Dwernik Kamień Wychodnie skalne na szczycie Dwernika-Kamienia
foto: P. Szechyński

Podchodząc nieco łagodniej docieramy do przystanku nr 3 - Świerki. Występujące tutaj kępy świerka szacuje się na ok. 70 lat a gatunek ten został wprowadzony sztucznie - podobnie jak modrzew świerk jest gatunkiem domieszkowym.

Generalnie świerk na terenie całego nadleśnictwa Lutowiska występuje jako domieszka lasu jodłowo-bukowego. W większości drzewostanów tego terenu, w wieku ok. 70-80 lat zaczyna chorować i nękany przez szkodniki owadzie zamiera.

Świerk jest również gatunkiem dostarczającym cennego surowca, wiek rębności w tych warunkach określono na 100 lat. W okresie uprawy świerki bywają często zgryzane przez zwierzynę płową. Celem ochrony nakłada się plastikowe osłonki na pędy szczytowe i boczne oraz smaruje repelentami.

Dwernik Kamień Wychodnie skalne na szczycie Dwernika-Kamienia i tabliczka pamięci A. Nowotarskiego
foto: P. Szechyński

Teraz cały czas pod górę wzdłuż głębokiego parowu, skręt w prawo a następnie obok ławeczki oraz kosza na śmieci w lewo i krótkie podejście pod szczyt. W miejscu tym ścieżka odbija w prawo - jest to jej druga odnoga, prowadząca do przystanku nr 5, którą warto wybrać jako drogą powrotną. Na razie kierujemy się zgodnie z oznaczeniem w kierunku szczytu.

Wierzchołek Dwernika-Kamienia jest przystankiem ścieżki oznaczonym nr 4, o czym informuje stosowna tablica. Część szczytowa objęta jest ochroną prawną jako pomnik przyrody.

Roztacza się stąd dość rozległy widok, zwłaszcza na stronę wschodnią, południową i zachodnią. Widać stąd m.in. Magurę Stuposiańską, dolinę wsi Caryńskie, Połoninę Caryńską, Wetlińską, Smerek i fragmenty pasma Otrytu. Ścieżka biegnie w tym miejscu przez silnie powykręcaną przez wiatr przyszczytową buczynę karłowatą. Przy ścieżce połacie borówki czernicy oraz borówki brusznicy. Od strony południowej - w dole - rozległa polanka.

Dwernik Kamień Wychodnie skalne na szczycie Dwernika-Kamienia
foto: P. Szechyński

Obok tabliczki oznaczającej szczyt, na jednym z głazów wmurowana jest tablica pamięci A. Nowotarskiego o treści:

"Zaszumiały Cię powietrza
I ruszyłeś sam na szlak
Ten ostatni, ten najlepszy
Przyszedł czas, Pan dał Ci znak."
Arturowi Nowotarskiemu - przyjaciele
09.11.2003.

Obecnie przy wierzchołku znajdują się jeszcze dwie inne pamiątkowe tablice. Leszkowi "Lestkowi" Sirko (♰17.10.2022) od "Rajdowej Wiary" oraz przyjaciół z bieszczadzkich szlaków oraz pamięci Uli Sidorskiej (1971 - 2018).

Przy zejściu grzbietem z DK w kierunku zachodnim (na Zatwarnicę), odnaleźć można okopy z I wojny światowej oraz krzyż na zbiorowej mogile. Została ona odkryta przez poszukiwaczy w latach 90.XX w. Okopy są zanaczone na mapce pod tekstem. Teren ten został uporządkowany, postawiono też nwy krzyż.

Dwernik Kamień mogiła zbiorowa Tabliczka na jednym z drzew, na stoku od strony Zatwarnicy
foto: M. Piela

Turyści, którzy pokonują ścieżkę przyrodniczą, muszą teraz zawrócić i udac się do przystanku nr 5, zgodnie ze znakami ścieżki. Wrcamy zatem do miejsca, gdzie była ławeczka i zamiast skręcić w prawo - na ścieżkę, którą tu przyszliśmy - kierujemy się prosto, w jej druga odnogę. Piąty przystanek to drzewa doborowe. Buk, będący podstawowym gatunkiem w Bieszczadach, ma tu doskonałe warunki rozwoju i odnawia się naturalnie. Gospodarcze drzewostany nasienne wybiera się spośród drzewostanów najlepszych pod względem hodowlanym. Robi się to w celu zapewnienia sobie materiału o znanych i dobrych cechach genetycznych. W opisywanym drzewostanie znajduje się obecnie 3 drzewa, które zostały wybrane jako drzewa doborowe i są wpisane do rejestru bazy nasiennej w Polsce. Posiadają one najlepsze cechy i są wyraźnie oznakowane w terenie. Pozyskane z nich nasiona służą do produkcji sadzonek na plantacje nasienne i uprawy pochodne.

Nowa tablica LKP na szczycie Tablica LKP na szczycie
foto: M. Piela

Po ok. 20-30 minutach ścieżka schodzi na stokówkę, należy teraz skręcić w prawo i stokówką iść do miejsca gdzie przecinaliśmy ją już wcześniej - tu zamyka się pętla ścieżki. Teraz zejście lasem, tą samą ścieżką, którą zaczynaliśmy - aż do parkingu.

Cała ścieżka ma 5,8 km długości. Różnica wzniesień wynosi blisko 400m. Czas przejścia to ok. 3 h.

Turyści, którzy zamierzają kontynuować marsz ścieżką czerwoną, udają się zgodnie z jej oznakowaniem w kierunku zachodnim. Po kilkudziesięciu minutach ścieżka wejdzie na stokówkę - tu należy skręcić w lewo i stokówką zejść do Zatwarnicy, gdzie wychodzi ona przy moście na Sanie.

Natomiast ci, którzy chcą wejść na Dwernik-Kamień od strony przeciwnej, czyli z Zatwarnicy, muszą przy moście na Sanie kierować się zgodnie z oznakowaniem ścieżki i biegnącej nią trasy rowerowej. Początkowo stokówką, długo i monotonnie pod górę (3,6 km), potem skręt ścieżki w prawo i podejście na Dwernik-Kamień. Druga ścieżka na DK z Zatwarnicy zaczyna się w górnej części wsi - link poniżej.

Wierzchołek Dwernika-Kamienia w roku 2023
foto: M. Piela


Jak już wspomniano na początku, na Dwernik-Kamień prowadzi również oddana jesienią 2008 roku ścieżka przyrodniczo - historyczna "Hylaty" z Zatwarnicy. Ścieżka biegnąc z Zatwarnicy zatacza pętlę i pozwala nie wracać tą samą trasą, ale też może stanowić przedłużenie dla tych turystów, którzy idą z Nasicznego przez DK do Zatwarnicy. Z Zatwarnicy na Dwernik-Kamień można iść przez dolinę Hylatego a wrócić przez Magurę (887 m n.p.m). Obecnie możliwości jest wiele.

Na malowniczy i ciekawy pod względem przyrodniczym szczyt jakim jest Dwernik-Kamień, warto wybrać się o każej porze roku. Szczególnie ciekawie jest wiosną, gdy przyroda budzi się do życia, jesienią - gdy buczyna karpacka mieni się wspaniałymi kolorami a także zimą, kiedy to widzialność z wierzchołka bywa najlepsza.

P. Szechyński
Cenne uwagi i informacje dostarczył lokalny przewodnik Mirosław Piela.
Wykorzystano także opisy przystanków umieszczone na trasie ścieżki.

Nasiczne, wiata na początku ścieżki na D-K
foto: P. Szechyński
Dwernik Kamień, mogiły z I wojny światowej
foto: M. Piela
Nasiczne, nowe tablice (zamontowane w 2013) na parkingu
foto: M. Piela
Podejście na Dwernik-Kamień
foto: M. Piela
Nasiczne, początek trasy zimą
foto: M. Piela
Nasiczne, początek trasy zimą
foto: M. Piela
Tabliczka na jednym z drzew
foto: M. Piela
Wychodnie skalne na szczycie Dwernika-Kamienia
foto: P. Szechyński
Wychodnie skalne na szczycie Dwernika-Kamienia
foto: P. Szechyński
Mapka okolic Dwernika-Kamienia z nową ścieżką
foto: P. Szechyński

 


Na zdjęciach od lewej: na szczycie, podejście od doliny Hylatego, przystanek "Skała", wychodnie skalne na szczycie, ścieżka na wierzchołku, tablica pamięci A. Nowotarskiego (stan na rok 2007)

Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006


Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2024