» Szlaki piesze | Jasło i Okrąglik

Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk

Strzebowiska to niewielka, malowniczo położona osada koło Kalnicy, a dokładniej pomiędzy Kalnicą a Przysłupem, na południe od trasy obwodnicy, niemal u podnóży Małego Jasła i Jasła oraz Krupiwisk.

Strzebowiska, w tle Smerek (2003)
foto: P. Szechyński

Wieś datowana jest na połowę XVI wieku, a jej pierwszymi właścicielami była rodzina Balów. Potem często przechodziła "z rąk do rąk", ostatnim właścicielem był Lucjan Borck Prek z Kalnicy, a było to w latach 1938-1939.

Podobnie często zmieniała się nazwa osady, aby wreszcie ostatecznie przyjać nazwę Strzebowiska w roku 1967. Wcześniej były to m.in. Strubowyska (z ukr.), Strubowiska, Strubowisko, Strubowiszcza, Strubowiszcze.

Będąc w Strzebowiskach, warto zwrócić uwagę m.in. na przydrożną kapliczkę, dawny cmentarz, oraz tory kolejki wąskotorowej, która tędy kiedyś jeździła przez Wetlinę do Moczarnego. W górnej (południowej) części Strzebowisk była dawna linia kolejki, obecnie nie do odnalezienia, ponieważ nasyp został zlikwidowany. Tory biegły dokładnie obecną stokówką.

Strzebowiska stanowią dobrą, a przede wszystkim ciekawą bazę wypadową na Jasło i dalej w zależności od potrzeb na Okraglik, a stąd pasmem granicznym na wschód, lub w stronę przeciwną przez Małe Jasło i Rożki do Cisnej szlakiem czerwonym. Są różne możliwości wyjścia na Jasło i jedną z nich chcielibyśmy poniżej zaprezentować. Należy do tras łatwych.

Malownicza polanka na zboczach Krupiwisk (2003)
foto: P. Szechyński

Strzebowiska - Jasło - Okrąglik - Strzebowiska to pętla dla ceniących spokój, przyrodę i nie przepadających za tłokiem na szlaku.
Wyruszamy ze Strzebowisk, przechodzimy całą wieś, aż do granicy lasu, gdzie odnajdujemy stokówkę biegnąca prostopadle do drogi przez Strzebowiska. Dobrze jest poruszać się z mapą - droga ta jest zaznaczona jako droga do Majdanu k.Cisnej. Przed wejściem do lasu warto się odwrócić - piękna panorama wsi, oraz wzgórz w kierunku północnym, oraz północno-wschodnim (m.in. Smerek). Po odnalezieniu stokówki skręcamy w nią prawo (zachód). Pod nią biegły dawniej tory kolejki wąskotorowej. Po kilkunastu minutach marszu, odnajdujemy drogę leśną w lewo (na południe), również jest zaznaczona na mapach (uwzględnia ją zarówno PPWK, jak i Compass) - prowadzi na szczyt Jasła. Teraz zaczynamy wspinać się dość intensywnie pod górę. Teren w całości zalesiony, możemy podziwiać jedynie otaczającą nas przyrodę. Po dobrym kwadransie marszu dochodzimy do niewielkiej polany, gdzie warto odpocząć i rozejrzeć się dokoła. W lesie okalającym polanę zaczyna być widać coraz więcej pamiątek z I wojny światowej w postaci dawnych okopów. Po kolejnym kwadransie dochodzimy niemal do szczytu góry Krupiwska (1047 m n.p.m), ścieżka omija nieznacznie sam szczyt. Po prawej kolejna polana, skąd mamy widok na Worwosoką i Rożki. W oddali widoczne Krzywe. W miejscu tym toczyły się ciężkie walki podczas I wojny światowej.

Samotnik, między Jasłem i Okrąglikiem
foto: P. Szechyński

Po chwili wychodzimy z lasu na dość rozleglą łakę. Przed nami wyraźnie widoczny grzbiet Jasła, oraz Małego Jasła (na północny-zachód). Ostatnie 30 minut pokonujemy łagodnym podejściem pod szczyt Jasła, teren niezalesiony.

Na Jaśle (1158 m n.p.m) wieża geodezyjna (trójnóg), pod nią tabliczka oznaczająca szczyt. Na południu ukazuje się nam widok na pasmo graniczne z Okrąglikiem. Ponadto z Jasła widać m.in. Smerek, Połoninę Wetlińską i Caryńską oraz góry po stronie słowackiej. W kierunku wschodnim rozległa dolina, do której zaraz zejdziemy. Opuszczając szczyt Jasła kierujemy się szlakiem czerwonym na Okrąglik. Przejście z Jasła na Okrąglik, zajmie nie więcej niż 30 minut. Po drodze sporo dawnych okopów, pamiątek po działaniach wojennych a także ciekawa roślinność. Występuje tu m.in. fiołek dacki, który w Polsce rośnie tylko na bieszczadzkich łąkach górskich. Polany przyszczytowe porasta borowina.

Widok z Okrąglika na stronę słowacką (2013)
foto: P. Szechyński

Z Okrąglika (1101 m n.p.m) widok na stronę Słowacką. Szlak niebieski (graniczny), odchodzi w tym miejscu na południowy wschód, my opuszczamy Okrąglik idą na razie szlakiem czerwonym w kierunku Fereczatej. Schodzimy w dół na rozległą łąkę (widoki na Jasło) i skręcamy w pierwszą drogę leśną w lewo (północ). Teraz idąc mocno w dół, w terenie zalesionym po około 30 minutach dochodzimy do zbiegu malowniczych potoków. Wzdłuż potoku poruszamy się drogą dalej na północ, aż osiągniemy stokówkę na bardzo ostrym zakręcie. Biegnący tędy kiedyś odcinek kolejki wąskotorowej nazywany był Szpickiery (niem. - spietzkhere, czyli ostry zakręt). Szczególnie jeden z zakrętów jest wyjątkowo ostry jak na trasę kolejki (by do niego dojść, należałoby zboczyć stokówką w prawo, zamiast w stronę Strzebowisk). Przed wojną stała tu również leśniczówka Szpickiery. W oddali widoczne retorty węglarzy. Jest to ta sama stokówka, którą pozostawiliśmy zaczynając naszą trasę. Po 20 minutach marszu wchodzimy do Strzebowisk ze strony przeciwnej.

Pozostałości po cmentarzu w Strzebowiskach
foto: Lupino

Trasa jest ciekawa, malownicza, a przede wszystkim mało uczęszczana, stąd dobra dla ceniących spokój. Ponieważ większość trasy biegnie poza szlakiem, ruch jest tu znikomy, a poza sezonem praktycznie żaden. Jest również jedna z najkrótszych dróg na szczyt Jasła, dojście na jego wierzchołek wprawnemu piechurowi zajmie maksymalnie 1,5 godziny, podczas gdy szlakiem z Cisnej trzeba na to liczyc drugie tyle. Cała pętla: 3-4 godziny.

Powyższy opis pochodzi z czasów, gdy nie było szlaku żółtego z Przysłupa. Obecnie lepiej skorzystać z tej trasy: od Strzebowisk dojść stokówką, aż do złapania szlaku żółtego Przysłup - Jasło.

Zobacz także trasy:

Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Cisna - Jasło - Fereczata - Smerek (wieś)

Podsumowując, na Jasło możemy wyjść następującymi trasami (oprócz powyższej):

- czerwonym (GSB) z Cisnej przez Małe Jasło, lub ze Smereka (wieś) - przez Okrąglik.

• Okrąglik - Jasło, ½ h,
• Cisna - Jasło, ok. 3½ h,
• Smerek - Okrąglik, ok. 3¼ h, dalej j/w.

- niebieskim "granicznym", na Okrąglik od Rabiej Skały lub Przełęczy nad Roztokami.

• Rabia Skała - Okrąglik, ok. 3½ h,
• Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik, ok. 1½ h + 20 minut na Jasło czerwonym

- żółtym z Przysłupa, od końcowej stacji kolejki wąskotorowej.

• Przysłup - Jasło, ok. 1½ h,

P. Szechyński

Fiołek dacki na polanie pod Jasłem
foto: P. Szechyński

W krzakach wierzchołek Jasła
foto: P. Szechyński

Szlak czerwony na odcinku między Jasłem a Okrąglikiem
foto: P. Szechyński