» Cerkwie drewniane | Jasienica Zamkowa (Ukraina)

Jasienica Zamkowa (Ukraina)

Jasienica Zamkowa to miejscowość położona w obrębie Gór Sanocko-Turczańskich.

Wnętrze cerkwi w Jasienicy Zamkowej
foto: Zbyszek

W lini prostej oddalona jest zaledwie kilkanaście kilometrów od Lutowisk, ale oczywiście leży na terenie Ukrainy Zachodniej.

Jest to przepiękna mała miejscowość, w której można zobaczyć XIX wieczną cerkiew oraz muzeum kultury bojkowskiej, które zlokalizowano w starej dzwonnicy obok cerkwi. Można tam trafić jadąc drogą z Sambora w stronę Turki.

Kaplica p.w. Opieki Matki Bożej (dzwonnica) jest jedym z najpiękniejszych zabytków tej okolicy. Powstała ona - wg ustaleń znawcy tematu Wasyla Słobodiana - pomiędzy 1766 a 1779 rokiem. Wiadomo jest również że zbudowano ją za zgodą biskupa Anastazego Szeptyckiego z "drzewa ciosanego, z trzema oknami, jednymi drzwiami i dzwonnicą na górze". W ołtarzu znajdowała się ikona Matki Bożej, wg tradycji ustnej przeniesiona z Isaje. Obiekt ten przez ponad 100 lat traktowany był w pierwszym rzędzie jako świątynia i tak odnotowano go w schematyzmie z roku 1879. Dopiero później użytkowano go jako dzwonnicę. Być może pierwotnie została ona ufundowana jako kaplica grobowa.

Kaplica-dzwonnica zbudowana została na planie kwadratu, na kamiennej podmurówce. Pierwszą kondygnację konstrukcji zrębowej otacza podcienie konstrukcji słupowo-ramowej, którego elementy (słupy, belki i rygle) łączone są drewnianymi kołkami. Podcienie wybrukowano łamanym kamieniem. Kaplicę znajdującą się na piętrze - również zrębową - otacza galeria o takiej samej konstrukcji jak dolne podcienie. Dawniej znajdował się tu ikonostas. Całość pokrywa ośmiopołaciowy dach obity gontem. Pobite gontem są również daszki okapowe. Jasienicka dzwonnica jest przykładem mistrzowskiej ciesielki, jej unikatowość spowodowała iż nawet w czasach sowieckich przeprowadzono restaurację obiektu.

Cerkiew pw. św. Michała znajduje się obok w/w dzwonnicy. Zbudowano ją w roku 1903 w narodowym stylu ukraińskim wg projektu W. Nahornego a z inicjatywy proboszcza Michała Dobrzańskiego. Jest to budowla o konstrukcji zrębowej, na planie krzyża geckiego. Nawa przykryta kopułą wspartą na ośmiobocznym tamburze (bębnie). Prezbiterium zamknięte trójbocznie, przykryte dachem wielopołaciowym. Babiniec (prytwor) i przedsionek kryte dachami dwuspadowymi. Na każdym członie cerkwi wieżyczka z krzyżem.

Na zdjęciach od lewej: wnętrze cerkwi, zabytkowa dzwonnica-kaplica, wnętrza cerkwi, wnętrze i eksponaty muzeum kultury bojkowskiej, cerkiew św. Michała, dzwony.

zdjęcia: Zbigniew Jantoń

Literatura:

1. M. Augustyn, A. Szczerbicki, "Zabytki we wsiach doliny potoku Jasienica", Bieszczad nr 13, Ustrzyki Dolne 2007.