...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Gospodarstwo Aleksa
Chata Smerek
Magiczne Bieszczady
Werchowyna
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustjanowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Szlaki piesze | Tarnawa - Dźwiniacz

Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny, ścieżka przyrodniczo-historyczna

Od sezonu 2023 na ścieżkę Tarnawa - Dźwiniacz można wprowadzać psy, ale tylko na odcinek biegnący po płytach betonowych i w kagańcu (regulamin BdPN, pkt.3).

Znakowana ścieżka (kolor zielony) z Tarnawy Niżnej do Dźwiniacza Górnego bierze swój początek ok. 100 m za dawnym hotelikiem BdPN "Nad Roztokami", który następnie działał pod nazwą Baza nad Roztokami a obecnie jako DykaSówka. Bilety wstępu do BdPN można zakupić w punkcie kasowym w pobliżu Bazy - ale ten nie zawsze funkcjonuje. Po lewej stronie szosy - vis a vis dawnego Igloopolu, będzie oznakowane zejście i tabliczka: Dźwiniacz Górny (cmentarz) - 3,5 km. Należy zejść ścieżką w kierunku potoku Roztoki (przez pole namiotowe bazy) i po chwili przejść na jego druga stronę po drewnianej kładce. Pod warunkiem, że kładka akurat jest. Bywa, że zmywa ją potok po ulewnym deszczu - wówczas pozostaje przejście w bród. Obecnie jest już nowa kładka.

Potok Roztoki Potok Roztoki w miejscu, gdzie przecina go ścieżka
foto: P. Szechyński

Samo dojście do potoka i kolejne kilkadziesiąt metrów po jego przejściu wymagają niestety przedzierania się przez chaszcze - teren na ogół nie jest koszony. Po wyjściu z parowu, którym płynie potok naszym oczom ukaże się rozległa łąka, napotkamy również kolejne znaki ścieżki, które po krótkiej chwili nakażą skręcić lekko w lewo w kierunku widocznych starych drzew. W oddali po lewej stronie las, a po prawej San płynący dokładnie na granicy polsko-ukraińskiej, tuż za nim terytorium Ukrainy z opadającymi w kierunku rzeki zboczami Kiczery Dzwiniackiej (704 m n.p.m) - nad San zejdziemy w drodze powrotnej. Łąka również rzadko (lub wcale) bywa koszona, trzeba czasem szukać wydeptanej ścieżki lub wypatrywać kolejnych jej znaków, gdyż chodzi tędy niewielu turystów.

ścieżka tarnawa Podesty przez torfowisko
foto: P. Szechyński

Po chwili dochodzimy do wspomnianych kilku starych drzew. Na jednym z nich krzyż, zresztą krzyży będzie po drodze znacznie więcej a dokładnie 4. Zgodnie z oznakowaniem wchodzimy w niewielki zagajnik i kolejną drewnianą kładką przekraczamy drugi potok na trasie ścieżki. Tuż za nim początek niewielkiego torfowiska. Ze względu na ochronę tej osobliwości przyrodniczej, trasa ścieżki biegnie teraz po drewnianych pomostach. Po obu ich stronach znajdują się tabliczki, pomagające rozszyfrować stanowiska ciekawych i unikatowych roślin występujących na torfowisku. Poznamy m.in. borówkę bagienną (vaccinium uliginosum), wełniankę pochwowatą (eriophorum vaginatum) czy bagno zwyczajne (ledum palustro). Pomost bywa śliski - warto uważać.

ścieżka do Dźwiniacza Ścieżka do Dźwiniacza Górnego
foto: P. Szechyński

Po przejściu torfowiska trasa ścieżki zacznie opadać w dół w kierunku Sanu. Dochodzimy teraz, do ułożonej kiedyś przez wojsko drogi z płyt betonowych, która ciągnie się praktycznie cały czas wzdłuż Sanu. Skręcamy w lewo. Rzeka jest w tej chwili bardzo blisko, stoją tu jak widać polskie słupy graniczne oraz tuż za Sanem - doskonale stąd widoczne słupy ukraińskie.

Idziemy drogą, mijając kolejne krzyże - pozostałość po dawnej wsi Dźwiniacz Górny - oraz bobrowe rozlewisko. Dźwiniacz Górny był kiedyś zamieszkaną wsią, która po wojnie została całkowicie zniszczona, podobnie jak wiele innych wsi tego terenu. Pierwszy z krzyży znajduje się po lewej stronie drogi, pod niewielkim drzewem. Kolejny - wysoki, smukły - odnajdziemy kawałek dalej po stronie prawej, pośród pięciu okalających go drzew. Obok ławeczka, gdzie można zrobić przystanek. Następny - trzeci - krzyż po stronie lewej, w niewielkiej już odległości od cmentarza w Dźwiniaczu.
Więcej o historii Dźwiniacza

Jeden z krzyży przydrożnych Jeden z krzyży przydrożnych
foto: P. Szechyński

Zgodnie z oznakowaniem skręcamy teraz 90 stopni w lewo i ukaże się ustawiona dla turystów wiata Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Przed nią stolik i ławeczki. Jesteśmy już przy cmentarzu, skrytym wśród kępy starych drzew. Przy wejściu tablice z opisem historii wsi i cmentarza oraz kilku zachowanych nagrobków. Zachowało się tu ich kilkanaście, przeważnie przedwojennych, oraz jeden dość charakterystyczny, masywny nagrobek z krzyżem wykutym na wierzchniej płycie. Istnieje duże prawdopodobieństwo, iż jest to grób miejscowego parocha (paroch to odpowiednik rzymskokatolickiego proboszcza). Inny znany grób to mogiła uczestnika powstania styczniowego roku 1863, Józefa Sikorskiego pochodzącego z Tarnawy Wyżnej, który zmarł i został tu pochowany w roku 1922, jednak sam nagrobek stał od niedawna. Niedawno przeniesiono go na sąsiedni cmentarz. Szczegółowy opis cmentarza: Cmentarz w Dźwiniaczu Górnym.

Na północ od cmentarza znajdują się dwa torfowiska wysokie: "Dźwiniacz" oraz "Łokieć", ulokowane są one poza zasięgiem ścieżki. Natomiast dojście do drugiego cmentarza (200 m) jest obecnie wykoszone i nietrudno tam trafić, co jeszcze nie tak dawno było sporym problemem.

Wieniec drzew skrywający cmentarz w Dźwiniaczu Wieniec drzew skrywający cmentarz w Dźwiniaczu
foto: P. Szechyński

Po wyjściu z cmentarza należy wrócić tą samą drogą, aż do miejsca, gdzie zeszliśmy na betonowe płyty. Teraz nie skręcamy w prawo (skąd przyszliśmy) tylko kierujemy się prosto, wzdłuż Sanu. Po paru krokach ławki zapraszające do zrobienia kolejnego przystanku. Znajdują się one tuż przy dogodnym zejściu do rzeki. Można zejść nieco niżej, jednak ze względu na znajdujący się tu obszar ochrony wód powierzchniowych nie wolno wchodzić do wody. Pamiętamy również, że San w tym miejscu jest rzeką graniczną, stanowiącą zarówno granicę między Polską a Ukrainą, jak i zewnętrzną granicę Unii Europejskiej.

smotrawa okazała Oman wielki (Inula helenium) na trasie ścieżki
foto: P. Szechyński

Teraz po niemal płaskim terenie wzdłuż rzeki, mijamy niewielkie rozlewiska oraz czwarty na trasie ścieżki krzyż przydrożny (a właściwie cokół, bo sam krzyż zniknął jakiś czas temu...). Po chwili lekko w prawo, przez łąkę odchodzi szlak konny. Ścieżka natomiast prowadzi nadal prosto (miejsce może być mylące). Należy iść aż do końca "betonówki", po drodze ładne widoki na San. Po minięciu znajdującego się tuż przy drodze polskiego słupka granicznego, dochodzimy do oznakowania ścieżki znajdującego się na uschniętym kikucie. Sprowadza on ścieżkę w kierunku potoku Roztoki. Po zejściu improwizowanymi schodkami, należy przekroczyć potok drewnianą kładką (jeśli jest) i po chwili wyjść na asfalt. Kilkadziesiąt metrów w dół potoku widać przyczółek dawnego mostu drogowego, który stanowił przedłużenie "betonówki". Pozostało jeszcze ok. 700 m szosą do punktu skąd rozpoczynała się ścieżka w Tarnawie Niżnej.

Więcej o samej miejscowości: Tarnawa Niżna

Łączna długość trasy: 7km,
Czas przejścia: 1,5-2h.

Podsumowując: łatwa, przyjemna i malownicza trasa dla każdego. Szczególnie nadaje się dla osób nie przepadających za zbyt długimi wędrówkami a także grup zorganizowanych. Plusem są zarówno elementy przyrody w postaci miejscowej fauny i flory, ciekawe i piękne krajobrazy, jak i aspekt historyczny ścieżki.

W pobliżu warto zobaczyć: Torfowisko wysokie Tarnawa

tekst/zdjęcia:P. Szechyński

Kilka zdjęć z proponowanej trasy:

1. Tarnawa Niżna, początek ścieżki (niewykoszona).
2. Potok Roztoki w miejscu gdzie powinna być kładka.
3. Początkowy odcinek ścieżki - wzgórze na wprost jest już po stronie ukraińskiej.

4. Charakterystyczne drzewa na początkowym etapie ścieżki.
5. Tabliczki w połowie drogi.
6. Tu wychodzimy na betonówkę Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny.

7. Betonówka wzdłuż granicy.
8. Jeden z krzyży przydrożnych.
9. Dźwiniacz Górny, parkowa wiata przy cmentarzu.

10. Cmentarz "starszy" w Dźwiniaczu Górnym.
11. Cmentarz "młodszy" w Dźwiniaczu Górnym, nagrobek uczestnika powstania styczniowego.
12. Wykoszona dróżka łącząca oba cmentarze (pierwszy jest w wieńcu drzew).

13. Powrót betonówką do Tarnawy Niżnej.
14. Bobrowe rozlewisko.
15. San na granicy z Ukrainą w pobliżu Tarnawy Niżnej na trasie ścieżki.

Kilka zdjęć z dawniejszych czasów, wiosna 2005: ścieżka Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny.
Kolejno: pozostałości po uczcie, kładka przez torfowisko, widok w kierunku Sanu, jeden z krzyży przydrożnych, cmentarz w Dźwiniaczu, samotne drzewo przy cmentarzu, przyroda jesienią, San, jesienne kolory, grzyb - łuskwiak złotawy, przyczółek dawnego mostu, potok Roztoki w pobliżu ujścia do Sanu, brama Igloopolu.



Suche drzewo w Dźwiniaczu Górnym Suche drzewo w Dźwiniaczu Górnym, stojące niegdyś w pobliżu cmentarza, 2002
foto: P. Szechyński
Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006

 

Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2024