» Szlaki piesze | Przełęcz pod Jawornem i Jaworne

Przełęcz pod Jawornem (920 m n.p.m.) - Kołonice - Jabłonki. Szlak czarny + Jaworne

Szlak koloru czarnego łączy Przełęcz pod Jawornem (920 m n.p.m.) z Przełęczą Orłowicza. Poniżej opis odcinka od Przełęczy pod Jawornem do Jabłonek, jako alternatywa dla turystów wędrujących szlakiem czerwonym (E-8) od Komańczy i chcących zejść na drugą stronę Wysokiego Działu (lub odwrotnie, z Jabłonek na grzbiet Wysokiego Działu). Z Jabłonek można kontynuować marsz przez Boroło i Łopiennik do Dołżycy a stąd do Jaworca i na Przełęcz Orłowicza. Szlak czarny nosił kiedyś nazwę szlaku im. gen. Karola Świerczewskiego i zaliczany był do grupy tzw. szlaków wolnościowych (upamiętniających szczególne miejsca).

Jaworne, szczyt
foto: P. Szechyński

Do początku tego szlaku trzeba jednak jakoś dojść, stąd opis zaczynamy od najbliższego wzniesienia, którym jest Jaworne (992 m n.p.m.). Idąc szlakiem czerwonym od Komańczy, po minięcu Chryszczatej i Przełęczy Żebrak szlak czerwony wyprowadzi na wierzchołek Jawornego. Ostatnie, dość intensywane podejście i ukaże się słupek z oznaczeniem szczytu oraz znak pomiarowy z 1971 r. Jaworne jest szczytem zalesionym, widoki są szczątkowe, ale są. Widać stąd fragment Jabłonek oraz okolice Bystrego. Na szczycie tabliczka z oznaczeniem kierunku szlaku. Jest tu również tabliczka z oznaczeniem ścieżki do Studenckiej Bazy Namiotowej "Rabe" (45 minut), gdzie można zejść, ale w tym wypadku byłoby to cofanie się. Można natomiast z Chryszczatej zejść taką samą ścieżką do SBN Rabe a stamtąd wyjść na Jaworne tą właśnie drogą. Opcja dla tych, którzy muszą zanocować po drodze z Komańczy.

Las przy przełęczy pod Jawornem
foto: P. Szechyński

Z Jawornego łagodne zejście grzbietem Wysokiego Działu, wśród buczyny karpackiej. Po drodze ciekawe wychodnie skalne bezpośrednio na szlaku (w tym miejscu ma on jeszcze kolor czerwony). Po prawej stronie również ciekawa polana widokowa. Świetny widok na Jabłonki, Kołonice i okolice Bystrego. Generalnie przyjęło się, że odcinek grzbietem Wysokiego Działu jest mało widokowy. To prawda, szczególnie latem. Ale poza tą porą roku, gdy na drzewach nie ma liści, widoków jest sporo. Zatem lepiej mówić: mało widokowy latem, niż uogólniać.

Wiosenna cebulica na szlaku czarnym
foto: P. Szechyński

Po 20 minutach Przełęcz pod Jawornem (920 m n.p.m.). Tabliczki z czasami przejść: prosto, na Wołosań - 50 minut i do Cisnej - 3 h 20 minut. To szlak czerwony. Tu jednak zaczyna się interesujący nas szlak czarny. Tabliczki wskazują kierunek w lewo, podając jednocześnie czasy: Jabłonki - 2 h, Łopiennik - 4,5 h. Są to czasy dość realne.

Łagodne zejście na polankę, widać stąd Wołosań (1071 m n.p.m) - najwyższy wierzchołek pasma Wysokiego Działu. Od roku 2015 istnieje możliwość przejścia z Wołosania do Żubraczego, zatem jest to kolejna alternatywa. Jeśli ktoś potrzebuje przejść z okolicy Kołonic na drugą stronę Wysokiego Działu, wystarczy z przełęczy podejść na Wołosań a stamtąd niebieski szlak sprowadzi do Żubraczego. Opis tego szlaku (w kierunku odwrotnym): Wołosań szlakiem niebieskim z Żubraczego

Łąka nad Kołonicami wiosną
foto: P. Szechyński

Po minięciu polany zejście obniża się dość mocno. Po chwili widać niewielki placyk po prawej i drogę leśną, tzw. stokówkę. Przy tym znajdującym się ok. 150 m od szlaku placu znajduje się szałas pracowników leśnych, który można wykorzystać w razie nagłego deszczu.

Kolejne kilkanaście minut i wyjście na wspomnianą stokówkę. Szlak czarny ją przecina, zatem należy kierowac się prosto, zgodnie z oznakowaniem. Po chwili niewielka polanka, szczątkowe widoki w kierunku Jabłonek i Łopiennika. Kolejne kilkanaście minut to zejście drogą leśną. Warto na tym odcinku posługiwać się mapą, gdyż oznaczenia szlaku czarnego praktycznie nie istnieją - zniszczone prawdopodobnie w wyniku prac leśnych.

Łąka nad Kołonicami latem
foto: P. Szechyński

Duża polana nad Kołonicami, ładne widoki. Szlak biegnie wzdłuż granicy lasu i po 3 minutach dochodzi do drogi. Na skrzyżowaniu szklakowskaz, trzeba skręcić w lewo, w dół. Po 15 minutach wypał węgla drzewnego, jedyny czynnywypał nad Kołonicami (drugi zlikwidowano).

Po minięciu wypału rozległe łąki po obu stronach drogi. Dawniej sięgała tu wieś Kołonice, na łąkach po prawej cmentarz i miejce po cerkwi, słąbo czytelne. Potok płynący wzdłuż drogi nosi nazwę Czerteż. Kołonice założono przed rokiem 1552 pod nazwą Klonicze, czyli rozwidlenie potoków lub dróg. Graniczyły z Jabłonkami oraz Łubnem. Wieś wysiedlono po roku 1944, zabudowa została zniszczona wraz z cerkwią greckokatolicką z 1932r.

Kołonice, zabudowania wypału węgla
foto: P. Szechyński

Za dawnymi Kołonicami (sięgały ok. 3 km od szosy) droga znów biegnie przez las, aż do skrzyżowania. Tu skręt w prawo (w lewo można tędy dojść do Rabego). Po chwili pierwsze zabudowania obecnych Kołonic.

Szlak dociera do szosy Wielkiej Obwodnicy Bieszczadzkiej przy kościele rzymskokatolickim w Kołonicach. Skręt szlaku na szosę w prawo. Dalej biegnie on równolegle z drogą. Mijamy Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Jabłonkach, następnie plac po pomniku Karola Świerczewskiego. Za placem most na potoku Jabłonka. Po 20 minutach marszu wzdłuż zabudowań wsi, na skarpie po lewej charakterystyczna kapliczka. Szlak skręca w lewo bezpośrednio za kapliczką i kieruje się w stronę Łopiennika.

tekst oraz zdjęcia: P. Szechyński

Kilka zdjęć z proponowanej trasy, lato:

1. Łąka nad Kołonicami
2. Siedzuń sosnowy na szlaku
3. Kołonice, zabudowania wypału węgla drzewnego

Kilka zdjęć z proponowanej trasy, wiosna:

1. Jaworne ze szlaku od strony przełęczy Żebrak
2. Jaworne (992 m n.p.m.)
3. Jaworne, szczyt

4. Znak pomiarowy na Jawornem
5. Wychodnie skalne między Jawornem a przełęczą pod Jawornem
6. Buczyna karpacka między Jawornem a przełęczą pod Jawornem

7. Jabłonki z polany pod Jawornem
8. Kołonice z polany pod Jawornem
9. Las przy przełęczy pod Jawornem

10. Przełęcz pod Jawornem (920 m n.p.m.), początek szlaku czarnego
11. Przełęcz pod Jawornem, drogowskazy
12. Szlak czerwony z przełęczy w kierunku Wołosani

13. Polana pod przełęczą
14. Zejście szlakiem czarnym
15. Stokówka widziana ze szlaku czarnego

16. Las pod Jawornem, leśnictwo Kołonice
17. Szlak przecina stokówkę i wchodzi do lasu
18. W tym miejscu szlak czarny przecina stokówkę

19. Mchy na szlaku
20. Droga leśna sprowadza na łąki
21. Łąki nad Kołonicami

22. Łąki nad Kołonicami
23. Skręt szlaku czarnego na drogę do Kołonic
24. Droga do Kołonic

25. Wypał węgla drzewnego w Kołonicach
26. Wypał węgla drzewnego w Kołonicach
27. Jabłonki, pomnik Świerczewskiego (rozebrany w 2018 r.)

28. Jabłonki, przy tej kapliczce szlak skręca na Łopiennik
29. Jabłonki
30. Jabłonki, szlak czarny biegnie wzdłuż drogi