...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Gospodarstwo Aleksa
Werchowyna
Chata Smerek
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustianowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Miejscowości | Roztoki Górne

Roztoki Górne

Roztoki Górne to obecnie malutka miejscowość, na którą składa się zaledwie kilka zabudowań. Położone są przy drodze z Cisnej przez Liszną do Przełęczy nad Roztokami 2 km poniżej przełęczy. Wieś otoczona jest górami: pasmem granicznym od południa z wyróżniającym się Rypim Wierchem (1003 m n.p.m.), grzbietem Jasła (1153 m n.p.m.) i Szczawnika (1098 m np.m.) od wschodu (oddzielona od niego wierzchołkami Małego i Dużego Skaleńca oraz przełęczą Prislipce pomiędzy Kiczerką (910 m n.p.m.) i masywem Hyrlatej a grzbietem granicznym z Sinkową i Strybem.

Roztoki Górne - granica Budka na przejściu granicznym Roztoki Górne - Ruske Sedlo. Obecnie nie istnieje, 2007
foto: P. Szechyński

Położenie Roztok Górnych czyni z nich dobrą bazę wypadową na wycieczki piesze oraz rowerowe. Można stąd wybrać się m.in. na Szymową Hyrlatą (1103 m n.p.m. - najwyższy wierzchołek pasma) przez Rosochę (1085 m n.p.m.) - szlak niebieski PTTK, można udać się na Przełęcz nad Roztokami a stąd szlakiem granicznym na Okrąglik i czerwonym z Okrąglika na Jasło. Szlak z Przełęczy nad Roztokami na Jasło jest najkrótszą znakowaną trasą na ten wierzchołek. Można również z PnR udać się w stronę przeciwną - przez Rypi Wierch do Balnicy szlakiem granicznym koloru niebieskiego. Można wreszcie przez wspomnianą przełęcz zejść do dawnej wsi Ruske na Słowacji. Czasy przejść i linki do opisów wspomnianych tras znajdują się pod tekstem.

Jako punkt wypadowy dla wycieczek rowerowych, będą Roztoki Górne miały nieco mniej do zaoferowania ze względu na uboższą liczbę dróg (położenie wsi) w tym rejonie. Jako miejscowość "przelotowa" są często wykorzystywane do wycieczek rowerowych na Słowację (lub odwrotnie). I tak: na Przełęczy nad Roztokami Górnymi kończy swój bieg 60 kilometrowy odcinek transgranicznego szlaku rowerowego wchodzącego w skład projektu "Zielony Rower" z Leska do granicy na przełęczy. Po stronie słowackiej również szlaki rowerowe - przez Ruske można pojechać w dwóch kierunkach. Ponadto często wybieraną trasą rowerową jest pętla okrążająca masyw Hyrlatej. Można ją oczywiście zacząć i skończyć w Roztokach Górnych. Pobiegnie wówczas z Roztok przez Solinkę, Żubracze i Liszną, by wrócić do punktu początkowego.

Roztoki Górne Roztoki Górne, droga do przełęczy
foto: P. Szechyński

Pobliska Przełęcz nad Roztokami miała dawniej znaczenie strategiczne. Prowadził tędy szlak handlowy na Węgry, stąd nazywana była Bramą ruską (Porta rusica). W okresie I i II wojny toczyły się tu ciężkie walki. W roku 1941 przełęcz wizytował generalny gubernator dr Hans Frank. Do czasu wejścia Polski do strefy Schengen funkcjonowało tu piesze i rowerowe przejście graniczne. Stała tam niewielka budka a przejście było czynne w godzinach dziennych od czerwca do października. Obecnie do przełęczy doprowadzony jest asfalt, do niedawna można było wjechać na samą przełęcz, jednak obecnie przy końcu Roztok stoi zakaz ruchu. Przez Przełęcz nad Roztokami przebiega szlak graniczny (niebieski), którym można wyjść m.in. na Okrąglik a potem Jasło. Biegnie stąd również ścieżka do wysiedlonej słowackiej wsi Ruske. Po stronie słowackiej Park Narodowy "Połoniny". Niedawno na Przełęczy nad Roztokami ustawiono drewnianą wieżę widokową.

A dawniej...

Była to wieś królewska lokowana nad potokiem Roztoka, który spływa spod pasma granicznego do Solinki (rzeki). Pierwotnie potok ten nazywany był Leszna lub Lesna a więc i nazwa wsi wóczas brzmiała identycznie. Lustracja dóbr królewskich z roku 1565 podaje, iż Leszna jest jedną ze wsi "które się poczeli nowo sadzicz w Płoninach i między liaszy w górach prawem wołoskiem". Czytamy tam również: "Z tych wsi żadnego pożytku inszego na ten czas nie masz, tylko że czasem z panem starostą albo z urzędem jego jeżdżą na granice węgierskie, albo gdzie się przyda do czynienia sprawiedliwości, a pastwisk w płoninach przestrzegają i roboty też w lecie koło żniwa raz albo dwa pomagają" (Kryciński, 2007).

Roztoki Górne Roztoki Górne, w lipcu 2013 zatrzymał się tu na nocleg Redyk Karpacki idący z Rumunii do Czech
foto: P. Szechyński

Roztoki Górne były wsią bojkowską leżącą w pobliżu granicy z łemkowszczyzną. Zarówno Falkowski i Pasznycki w swojej książce "Na pograniczu łemkowsko-bojkowskiem" z roku 1935, jak i później nieoceniony badacz regionu prof. Roman Reinfuss sytuują granicę pomiędzy tymi grupami etnicznymi na Solince. Wykazują, iż Solinka i Żubracze były łemkowskie a leżące po drugiej stronie Hyrlatej Liszna oraz Roztoki Górne już bojkowskie. Jak to często na pograniczach bywa kultury te przenikały się wzajemnie.

Roztoki Górne Roztoki Górne, droga do Solinki, 2004
foto: P. Szechyński

Wieś od momentu lokacji nie była zamieszkała bez przerwy. W roku 1627 zagospodarowanych było 5 łanów a już w 1663 Roztoki były wyludnione. Gdy wieś się odbudowywała napadli ją w 1686 węgierscy tołhaje, którzy wies spalili a mieszkańców wymordowali. Nowi osadnicy pojawili się tu dopiero podczas zaboru austriackiego. Wówczas administracja zadecydowała, że Roztoki będą przysiółkiem Solinki a nie odrębną wsią. Wieś nigdy nie posiadała cerkwi, należała do parafii greckokatolickiej w Solince. W przysiółku funkcjonował tartak parowy, 350m na północny-zachód od mostu drogowego - zniszczony podczas I wojny światowej. Był tu również młyn wodny (1852) przy ujściu potoku Huta do Roztoki. W 1875 znajdował się 300m dalej na północ a w 1914 już nie istniał. Karczma w roku 1852 mieściła się w drewnianym budynku i stała na zachodnim brzegu potoku Kisełycznik, 250m na południe od jego połączenie z potokiem Huta (Kryciński, 2007).

Na mapie WIG z roku 1936, arkusz Łupków, który obejmuje Roztoki Górne zaznaczony jest krzyż przydrożny przy drodze na przełęcz. Zabudowania wsi wówczas nie ciągneły się wzdłuż tej drogi.

Obecnie w Roztokach znajduje się kilka zabudowań, z których wszystkie powstały w latach 60.XXw. W jednym z nich o funkcjonuje Gospodarstwo Agroturystyczne "Dybasiówka" (dawniej w budynku funkcjonowała strażnica WOP), oferujące noclegi. Przy innym charakterystyczna figura Matki Boskiej.

6 lipca 2018 r. otwarta została prowadząca z Roztok Górnych w kierunku Okrąglika ścieżka historyczna "Szaniec Konfederatów Barskich". Ścieżka liczy 11 przystanków a zaczyna się na Przełęczy nad Roztokami. Celem jest wyeksponowanie tytułowego szańca - ziemnych umocnień z czasów konfederatów barskich, które zlokalizowane są w pobliżu szlaku z Przełęczy nad Roztokami na Okrąglik.

P. Szechyński

Literatura:

1. Kryciński S., "Bieszczady. Słownik historyczno-krajoznawczy, cz.2 gm.Cisna", Warszawa 2007.

Czasy przejść:

- Roztoki Górne - Przełęcz nad Roztokami, ok. ½ h
- Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik, ok. 1½ h + 25 minut na Jasło
- Przełęcz nad Roztokami - Ruske, ok. 1½ h
- Roztoki Górne - Solinka (drogą), ok. 1½ h
- Roztoki Górne - Hyrlata, ok. 2½ h. - Roztoki Górne - Żubracze (przez Hyrlatą), ok. 3½ h.

Zobacz także:

Przełęcz nad Roztokami Górnymi - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik i Jasło
Wieś Solinka
Mapa WIG arkusz Łupków z roku 1936 - obejmuje Roztoki Górne

Roztoki Górne Roztoki Górne
foto: P. Szechyński
Roztoki Górne Roztoki Górne
foto: P. Szechyński
Roztoki Górne Roztoki Górne (2004)
foto: P. Szechyński
Przełęcz nad Roztokami Górnymi Przełęcz nad Roztokami Górnymi
foto: P. Szechyński
Przełęcz nad Roztokami Górnymi Przełęcz nad Roztokami Górnymi
foto: P. Szechyński
Roztoki przełęcz Przełęcz nad Roztokami. Przejście graniczne przed wejściem Polski do strefy Schengen. Po prawej stojąca tam wówczas budka (2007)
foto: P. Szechyński
Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006

 

Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2023