...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Gospodarstwo Aleksa
Werchowyna
Chata Smerek
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustianowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Cerkwie drewniane | Cerkiew w Górzance

Cerkiew greckokatolicka w Górzance (ob. kościół rzymskokatolicki)

Dawna cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy w Górzance znajduje się na niewielkim wzgórzu, w otoczeniu starych dębów, przy drodze prowadzącej z Wołkowyji do Baligrodu. Poniżej cerkwi współczesna kapliczka rzymskokatolicka.

Górzanka cerkiew Cerkiew w Górzance
foto: P. Szechyński

Pierwsza wzmianka o cerkwi w tej miejscowości pochodzi z roku 1599 i wspomina drewnianą cerkiew stojącą wówczas na wzgórzu zwanym Bylite. Cerkiew spłonęła a kolejną wzniesiono w roku 1718 wc tym samym miejscu. W roku 1835 rozpoczęto obok niej budowę kolejnej - stojącej do dziś drewnianej cerkwi. Konsekracja odbyła się 10 września 1838 roku. Fundatorem cerkwi był ówczesny właściciel Górzanki - Feliks Giebułtowski.

Świątynia została odnowiona w roku 1912. Prace malarskie (polichromia figuralna) wykonał wówczas Włodzimierz Pawlikowski. Od roku 1948 jest użytkowana jako kościół rzymskokatolicki - najpierw filialny a od 1969 jako kościół parafialny pw. Wniebowstąpienia Pana Jezusa. Parafia liczy ok. 280 osób (2015).

Górzanka, ikonostas płaskorzeźbiony Fragment dawnego ikonostasu
foto: J. Milczanowska

Cerkiew w Górzance jest obiektem drewnianym ustawionym na kamiennej podmurówce, dwudzielnym (nawa, prezbiterium), orientowanym - prezbiterium od wschodu. Konstrukcja cerkwi zrębowa, oszalowana deskami. Prezbiterium na planie kwadratu z zakrystią od północy. Nawa jest szersza - na planie prostokąta. Od zachodu przedsionek konstrukcji słupowej, nad nim wieżyczka. Stropy płaskie.

Ściany nawy wewnątrz i na zewnątrz wzmocnione są lisicami (pionowe "kleszcze" ściągnięte śrubami, które mają za zadanie zapobiec wypaczaniu się ścian). Chór muzyczny nadwieszany z wybrzuszonym parapetem. Drzwi z przedsionka do nawy klepkowe (w XIXw. zamek z szyldem). Na zewnątrz podmurowanie osłonięte fartuchem z blachy, gzyms wieńczący profilowany.

cerkiew w górzance Boczny ołtarzyk
foto: J. Milczanowska

Okna zamknięte są półkoliście, z gzymsami nadokiennymi krytymi daszkami pulpitowymi. Dachy cerkwi kryte są blachą. Nad prezbiterium znajduje się dach kalenicowy, o trzech połaciach wklęsłych. Nad nawą wyższy, dwuspadowy z sześcioboczną wieżyczką na sygnaturkę o cebulastym hełmie. Nad zakrystią - dwuspadowy, nad przedsionkiem - dwuspadowy z wtopioną czworoboczną wieżyczką pobitą blachą, krytą dachem namiotowym (trójkątne połacie, które zbiegają się w jednym wierzchołku).

Wewnątrz znajdują się fragmenty rzadko spotykanego ikonostasu w formie płaskorzeźbionych figur. Ikonostas ten początkiem XX wieku został zakwestionowany przez biskupa jako niekanoniczny - w myśl zasady że ikonostas powinien składać się z ikon malowanych, wykonanych wg ściśle przestrzeganych reguł. Nakazano go rozebrać, co stało się w roku 1912.

Poszczególnie jego części zostały rozwieszone w różnych miejscach świątyni. Na pierwotnym miejscu pozostała natomiast grupa Pasji oraz rząd proroków. Pozostałę figury znajdują się na ścianach przedsionka. Ikonostas ten powstał prawdopodobnie w I połowie XVIII wieku; wszystkie postacie były wycięte z deski a następnie rzeźbione i polichromowane. Z późniejszego - już malowanego - ikonostasu przetrwały do dziś ikony z rzędu Deesis.

konfesjonał w Górzance Rzeźbiony konfesjonał
foto: J. Milczanowska

W świątyni znajdują się również dwa ołtarze boczne i ołtarz główny z czasu budowy cerkwi. Jeden z nich to ołtarz przeniesiony z kościoła w Wołkowyji (kościół rozebrano ze względu na napełnianie zbiornika solińskiego), na którym znajduje się obraz św. Ignacego Loyoli z początku XIXw. Ponadto dwa ludowe krzyże procesyjne z XIX wieku, późnobarokowy krucyfiks z XVIII wieku o nieproporcjonalnie długich ramionach oraz dwa cynowe lichtarze - również z XVIIIw, a w nawie rzeźbione konfesjonały.

Liczba wiernych:

•1880 - 256
•1890 - 279
•1918 - 310
•1938 - 372

Ostatnim greckokatolickim proboszczem Górzanki był ks. Andrzej Mokry. Obecnym proboszczem kościoła jest ks. Piotr Bartnik - osoba mająca ogromny wkład w stan i wyposażenie świątyni.

Przy cerkwi murowana dzwonnica wzniesiona w II połowie XIX wieku. Dzwonnica otynkowana, parawanowa, trójarkadowa z dachem dwuspadowym krytym blachą. Dzwon z 1744r.

W roku 2011 na dzwonnicy umieszczona została tablica pamiątkowa, poświęcona ks. Adamowi Bieleckiemu w 200 rocznicę urodzin. Ks. Adam Bielecki urodził się 19 grudnia 1811 roku w Górzance. Był m.in. prefektem studiów, profesorem prawa kanonicznego i historii kościoła w Seminarium Duchownym w Przemyślu. Od roku 2001 trwają liczne prace remontowe i konserwacyjne.

Obok cerkwi cmentarz w Górzance z kilkoma dawnymi nagrobkami, m.in. nagrobek Maksyma Pietraża (zm. 1875), kamienny, z żelaznym krzyżem.

Więcej zdjęć cerkwi: Cerkiew w Górzance - zdjęcia
Strona parafii: www.parafia-gorzanka.pl

Literatura:

1. Katalog zabytków sztuki - województwo krośnieńskie; pod redakcją Ewy Śnieżyńskiej-Stolotowej i Franciszka Stolota. (wstępną inwentaryzację przeprowadzili Ryszard Brykowski i Kazimiera Kutrzebianka). Polska Akademia Nauk Instytut Sztuki Warszawa 1982.
2. Kryciński S., "Cerkwie w Bieszczadach", Warszawa 1995.
3. M. i A. Michniewscy, M. Duda, "Cerkwie drewniane Karpat - Polska i Słowacja", Pruszków 2003.
4. Słownik Geograficzny Królewstwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880.

cerkiew Górzanka Cerkiew Górzanka, 2014
foto: P. Szechyński
cerkiew Górzanka Cerkiew Górzanka, 2014
foto: P. Szechyński
ikonostas w Górzance Ikonostas w Górzance, 2014
foto: M. Piela
tablica ks. Adama Bieleckiego Tablica ks. Adama Bieleckiego, 2014
foto: P. Szechyński
dzwonnica w górzance Dzwonnica w Górzance, 2014
foto: P. Szechyński
Górzanka dzwonnica Dzwonnica w Górzance, 2007
foto: P. Szechyński
Górzanka cerkiew Cerkiew oraz wiekowy dąb, 2007
foto: P. Szechyński
Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006


Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2023