...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Chata Smerek
Werchowyna
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach
Gospodarstwo Aleksa
Swobodne wycieczki


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustjanowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

Ukraińska Powstańcza Armia | UPA w Polsce ("Zakierzoński kraj")

III. UPA w Polsce ("Zakierzoński kraj")

Na terenie Polski w połowie 1945 roku powstał VI Okręg Wojskowy (WO) o kryptonimie "Sian" (San), należał do Grupy Operacyjnej Zachód. Dowódcą VI Okręgu Wojskowego, a zarazem głównym dowódcą w Polsce został Mirosław Onyszkiewicz "Orest". W strukturach OUN był on członkiem Krajowego Prowidu i referentem do spraw wojskowych. "Szelest" jako dowódca UPA Zachód był przełożonym "Oresta", natomiast w sprawach organizacyjno-politycznych "Orest" podlegał "Stiahowi", który był krajowym prowidnykiem na "Zakierzoński Kraj". Szefem sztabu "Oresta" był "Zaliźniak" - Iwan Szpontak, a adiutantem "Bohdan", natomiast pisarzem sztabu został "Bohun".

Polska jako VI Okręg Wojskowy (WO), została podzielona na trzy odcinki taktyczne (TW), które obszarem odpowiadały okręgom OUN. Odcinki te nosiły kryptonimy:

  • TW "Danyliw" - obszar III okręgu OUN
  • TW "Bastion" - obszar II okręgu OUN
  • TW "Łemko" - obszar I okręgu OUN

Odcinek taktyczny (TW) "Łemko", obejmował swoim zasięgiem Bieszczady.

Ukraińska Powstańcza Armia w Bieszczadach

W Bieszczadach o UPA zaczęło się mówić dopiero w połowie 1944roku. W 1943r. i na początku 1944, na terenie Bieszczadów nie działały żadne ugrupowania UPA. Były tu tylko grupy Ukraińskiej Samoobrony (SKW). Latem 1944 roku zaczęto formować sotnie UPA, fakt ten przyspieszył dezercje ukraińskiej policji pomocniczej, która stanowiła trzon sotni. Siły policyjne w sile około 100 ludzi pojawiły się w Bieszczadach. Z policjantów oraz z grup SKW utworzono trzy 70 osobowe sotnie:

  • "Burłaki" (Włodzimierza Szczygielskiego)
  • "Bira" (Wasyla Szyszkanynecia)
  • "Puchacza" (NN)

Dowódcą całości został "Burłaka". W lipcu 1944 roku z Galicji Wschodniej przybywa okręgowy prowidnyk OUN "Łuhowyj" (NN) na czele 100 osobowego oddziału Służby Bezpieczeństwa. Po przybyciu zaczął reorganizację istniejących sotni, tworząc kureń nad którym komendę objął "Ren" (Wasyl Mizerny). W skład jego kurenia weszły 100 osobowe sotnie:

  • "Ewhena" - (NN)
  • "Burłaki" - (W. Szczygiekski)
  • "Bulby" - (NN)

Adiutantem "Rena" został "Bir", natomiast dowódcą Żandarmerii Polowej został "Puchacz". Dla kurenia "Rena" funkcjonowała też nazwa "Łemkowszczyzna". "Ren" jako energiczny dowódca rozbudował swój kureń, wcielił siłą w swoje szeregi oddział UPA OUN Melnykowców niedaleko Wołosatego, kureń rozrósł się do 11 sotni. Liczebność kurenia wyniosła ogółem około 2000 osób. Do sotni zorganizowanych wcześniej dołączyly:

  • "Wesołego" - (Swistel Danyło)
  • "Iskry" - (NN)
  • "Neczaja" - (NN)
  • "Osipa" - (NN)
  • "Bajdy" - (Petro Mykołenko)
  • "Garbatego" - (NN)
  • "Hromenki" - (Michał Duda)
  • "Czarnego" - (NN)

Rozkazem UPA-Zachód trzy sotnie przeszły w rejon Ustrzyki Dolne (Lutowiska). Skierowano tam sotnie "Bajdy", "Hromenki" oraz "Neczaja". Nowo powstałe sotnie spotkały się na zgrupowaniu w rejonie Bukowego Berda gdzie poddano je szkoleniu z zakresu terenoznawstwa, znajomości taktyki walki partyzanckiej oraz wychowania politycznego.

We wrześniu w Bieszczadach zaczęły się krwawe walki frontowe, dlatego też dowództwo UPA wydało rozkaz sotniom przejść w rejon Stanisławowa (rejon Czarnego Lasu).

Kiedy front II wojny światowej przesunął się poza Bieszczady to w rejonie tym były jedynie doskonale zakonspirowane oddziały SKW. Na przełomie grudnia i stycznia 1944/1945 wraca z rajdu kureń "Rena" w mocno okrojonym składzie. Z 11 sotni w Bieszczady wróciło 5. Były to sotnie "Bułaki", "Burego", "Wesołego", część sotni "Czarnego" oraz resztki sotni "Bajdy'. Gdy nadeszła wiosna, sotnia "Burłaki" została skierowana na pogórze przemyskie.

W okresie zimy i wiosny OUN_UPA stworzyła znakomity i sprawny system administracyjny i samorządowy. W lecie w Bieszczady zawędrował z Huculszczyzny kureń "Pruta" (Wacyk Pawło), ale na jesieni przeniósł się na pogórze przemyskie. Jesienią 1945 roku UPA przeprowadziła na szeroką skalę mobilizację do sotni. Jesień to także okres, kiedy to "Chrin" (Stefan Stebelski) stworzył swoją sotnie. Poza sotnią "Chrina" w składzie kurenia "Rena" były także sotnie "Bira" i "Didyka".

Oprócz "Rena" w rejonie Bieszczadów działały samodzielne sotnie "Myrona" (Władymyr Hoszko) i "Karmeluka" (NN). W maju 1946 roku odbyła się odprawa dowódców sotni z "Renem". Podczas odprawy nastąpiło sporo istotnych zmian. 200 osobową sotnię Chrina podzielono i wydzieloną częścią dowodził "Stach" (NN). Sotnia "Dydika" zmieniła dowódcę - został nim "Brodycz" (Roman Hrobelski). Pozostałe sotnie pozostały bez zmian.

W dniach 7-13 czerwca 1947 roku sotnie, które wtedy działały na terenie Bieszczadów zostały skoncentrowane w rejonie Suchych Rzek. Dotarli tam "Bir", "Chrin" i "Stach". Sotnie dostały rozkaz przebicia się na teren sowiecki, lub na teren Czechosłowacji. Po wielu perturbacjach sotnie dotarły w rejon odcinka taktycznego "Makiwka" w mocno przetrzebionym składzie.

Akcja przesiedleńcza w Bieszczadach w latach 1944-1946

Akcje przesiedleńcze rozpoczęły się w Bieszczadach w październiku 1944 roku, a zakończone zostały w grudniu 1946. Oficjalna liczba ludzi przesiedlonych do ZSRR wyniosła według źródeł oficjalnych 488 612 wysiedlonych. Początkowo wysiedlenia nie przyniosły pożądanych skutków, ponieważ mieszkańcy aby uniknąć wysiedlenia kryli się w lasach przeczekując akcję wojska. Nie było też wystarczających środków transportu, co powodowało że akcja przebiegała opornie. Aby to wszystko usprawnić powołano Grupę Operacyjną "Rzeszów" pod dowództwem generała Rotkiewicza

W Bieszczadach w czasie akcji przesiedleńczej wysiedlono w 100% wsie Bystre, Łubne, Rabe, Jabłonki, oraz wsie w okolicach Górnego Sanu jak: Beniowa, Dydiowa, Sokoliki, Dźwiniacz, Bukowiec. Wszystkich mieszkańców wysiedlonych wsi spędzano na punkty zborne skąd później koleja transportowano na teren sowiecki. Przesiedleńcy na wyjazd oczekiwali czasem i kilka tygodni.

opracowanie: Z. Jantoń

Literatura:

1. G. Motyka, "Tak było w Bieszczadach".
2. A. Bata, "Bieszczady Szlakiem Walk z bandami UPA".
Informacje własne

Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006

 

Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2024