...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Chata Smerek
Werchowyna
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach
Gospodarstwo Aleksa
Swobodne wycieczki


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustjanowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Cmentarze i cerkwiska | Stuposiany

Cmentarz i cerkwisko w Stuposianach

Stuposiany to niewielka dziś miejscowość na trasie obwodnicy bieszczadzkiej, pomiędzy Pszczelinami a Procisnem i Smolnikiem w Gminie Lutowiska. Odchodzi stąd odgałęzienie drogi prowadzące do Mucznego i Tarnawy Niżnej.

Cerkiew w Stuposianach z 1787r Cerkiew w Stuposianach z 1787r.
źródło: "Ukraińskie cerkwie drewniane, geneza i rozwój form". Lwów 1937

Właśnie przy owej drodze, znajduje się obiekt na który warto zwrócić uwagę, gdyż niewiele już zachowało się w Stuposianach pamiątek z przeszłości - jest to obecnie oznakowany i ogrodzony kompleks "Cmentarz w Stuposianach".

Trafić tu bardzo łatwo: znajduje się on ok. 50 metrów od mostu nad Wołosatym, po prawej stronie drogi prowadzącej do Mucznego. Na teren cmentarza prowadzi drewniana kładka, obok trzy tablice: czerwona z nazwą kompleksu Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy "Cmentarz w Stuposianach", biała pod charakerystycznym spadzistym daszkiem z planem dawnej wsi i podstawowymi informacjami oraz drewniana z wyrzeźbioną sylwetką stuposiańskiej cerkwi oraz dzwonnicy.

Stuposiany - krzyż w miejscu gdzie stała cerkiew Krzyż w miejscu gdzie stała cerkiew
foto: P. Szechyński

W centralnej części cmentarza, duży drewniany krzyż z tabliczką informującą, iż w tym właśnie miejscu stała cerkiew z 1787 roku. Obok kilka kamieni dawnej podmurówki. Resztę stanowi kilka porozrzucanych po całym terenie cmentarza nagrobków, w tym nagrobek (w części południowej, na prawo od cerkwiska, tuż pod płotem) Marcelego Wisłockiego, zmarłego w roku 1897 ostatniego przedstawiciela rodu władającego wsią przez blisko 300 lat. Pozostałe nagrobki zużyto do budowy drogi.

Z tablicy umieszczonej przy cmentarzu, dowiemy się co następuje:

(...) Stuposiany były jedną z największych, zarówno pod względem powierzchni jak i liczby ludności wsi w Bieszczadach. W historycznych źródłach miejscowość pojawiła się po raz pierwszy w 1489 r. Stanowiła wówczas, najdalej wysuniętą na południowy wschód osadę olbrzymiego klucza należącego do rodu Kmitów.

Grób Marcelego Wisłockiego w Stuposianach Grób Marcelego Wisłockiego, zm. 1897r.
foto: P. Szechyński

Na początku XIX w. istniała na granicy Bereżek z Caryńskim huta szkła, później powstała tu kopalnia ropy nafowej. Po wybudowaniu kolejki wąskotorowej z Sokolik do Stuposian, a potem do Ustrzyk Górnych, miejscowość stała się lokalnym centrum gospodarczym. Pod koniec lat 30-tych w Pszczelinach powstał tartak parowy, zaś wieś stała się siedzibą gminy zbiorowej.

W 1944 r. W rejonie Stuposian operowały różne formacje partyzantki sowieckiej i UPA. W czasie przechodzenia frontu zniszczono część zabudowy. Ostatecznie w 1946 r. wysiedlono prawie wszystkich mieszkańców do ZSRR zaś zabudowa wsi została spalona.

Ze śladów przeszłości stosunkowo dobrze zachowała się trasa dawnej kolejki wąskotorowej. Zachował się również stuposiański cmentarz z kilkoma nagrobkami, pośród nich Marcelego Wisłockiego, ostatniego przedstawiciela rodu władającego wsią prawie przez trzy stulecia".(...)*

W południowej części cmentarza widoczna jest podmurówka cerkwi p.w. Opieki Matki Bożej zbudowanej w 1787r. Cmentarz w Stuposianach był porządkowany w roku 1991 w ramach obozu "Nadsanie" organizowanego przez Stanisława Krycińskiego.

Na zdjęciach od lewej (2009): wyrzeźbiona sylwetka cerkwi, tabliczka na krzyżu w języku polskim i ukraińskim, miejsce po cerkwi, nagrobek M. Wisłockiego, nagrobki, tablica Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego.

tekst oraz zdjęcia: P. Szechyński
* - wykorzystano informacje znajdujące się na tablicy przy cmentarzu.

Cmentarz w Stuposianach Cmentarz w Stuposianach, 2014
foto: M. Piela
Cmentarz w Stuposianach Cmentarz w Stuposianach, 2014
foto: M. Piela
Cmentarz w Stuposianach Cmentarz w Stuposianach, 2014
foto: M. Piela
Cmentarz w Stuposianach Cmentarz w Stuposianach. Kilka lat temu krzyż stał jeszcze na cokole, 2014
foto: M. Piela
Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006

 

Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2024