» Cerkwie murowane | Cerkiew Sokoliki

Cerkiew greckokatolicka w Sokolikach p.w. św. Wielkiego Męczennika Dymitra z Salonik

Poprzednia cerkiew w Sokolikach Górskich była drewniana, trójdzielna. Wzniesiono ją w stylu bojkowskim w roku 1791. Charakteryzowała się łamanymi bocznymi zwieńczeniami. Opuszczona po roku 1931, zachowana na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków ze Lwowa. Dotrwała do początku II wojny światowej, obecnie nie istnieje.

Cerkiew greckokatolicka w Sokolikach, p.w. Wielkiego Męczennika Dymitra z roku 1791.
źródło: "Ukraińskie cerkwie drewniane, geneza i rozwój form"
Lwów 1937

Obecną, murowaną cerkiew Sokolikach wzniesiono w roku 1931. Cerkiew stoi nad Sanem, już po ukraińskiej stronie, ale jest doskonale widoczna ze strony polskiej. Okazały obiekt na planie krzyża greckiego posiada centralną kopułę. Po roku 1946 opuszczona na skutek wysiedlenia ludności ze strefy nadgranicznej. Wyposażenie uległo w większości zniszczeniu oraz rozkradzeniu, część udało się wywieźć.

Ludność wywieziono najpierw na północ, na Wołyń a gdy część mieszkańców powróciła i odbudowało swoje domy (poza strefą 800m od granicy), rozpoczęło się następne wysiedlenie pozostałych mieszkańców, ale już ostateczne we wrześniu 1951 i maju 1952r., do wsi Poddębne. W 1951 roku Poddębne i inne wsie jako jedyne wsie gminy Uhnów zostały przyłączone do Związku Radzieckiego w ramach umowy o zmianie granic z 1951r. Mieszkańcy wyjeżdżając z Sokolik Górskich zabrali ze sobą kilka ikon i Ewangelię Świętą z cerkwi Świętego Dymitra Sołuńskiego, które obecnie znajdują się w cerkwi wsi Poddębne. Obiecano, że malowane na blasze ikony oraz Ewangelia zostaną zwrócone po odbudowie cerkwi Świętego Dymitra w Sokolikach Górskich.

Cerkiew greckokatolicka w Sokolikach, p.w. Wielkiego Męczennika Dymitra, 2013
foto: E. Stygar

Obok cerkwi funkcjonował cmentarz cerkiewny. Pochowano na nim m.in. Jana Kantego Dybowskiego - właściciela wsi w latach 1821 - 1864. Obok cmentarza cerkiewnego był cmentarz grzebalny. Obecnie zaniedbne i zarośnięte.

Do roku 1990 żołnierze użytkowali ją jako stajnię i stodołę, gdyż obok wzniesiono budynek sowieckiej straży granicznej. W kolejnych latach opuszczona, popadała w ruinę. Brakuje dachu nad zachodnią częścią.

Już początkiem lat 90.XX lokalne władze w Turce czyniły starania o jej odzyskanie. W 1993 zrobiono dokumentację fotograficzną i zgromadzono materiały a remont miała prowadzić firma z Mikołajowa. Władze wojskowe nie chciały jednak wówczas zwrócić cerkwi cywilom.

8 listopada 2013 roku, po wielu latach odbyła się msza w Cerkwi Świętego Dymitra w Sokolikach Górskich.

Obecnie trwa zbieranie funduszy na remont cerkwi.

14.12.2012 roku został zarejestrowany Komitet Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego parafii Wielkiego Świętego męczennik Dymitra z Salonik s. Nyżnij Turiw rejonu Turka regionu Lwowskiego, który posiada swój statut i konto bankowe na cele odbudowy cerkwi oraz wszelkie zezwolenia na remont.

Kontakt i wsparcie odbudowy Cerkwi:

Można wspomóc odbudowę cerkwi w Sokolikach, wpłacają pieniądze na konto:

Numer rachunku odbiorcy: 83 2190 0002 3000 0046 40100102
Nazwa odbiorcy: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpatia"
Adres odbiorcy: 35-074 Rzeszów ul. Gałęzowskiego 6/319
Tytuł przelewu: Remont cerkwi w Sokolikach Górskich na Ukrainie

Kontakt: Edward Stygar, tel. 602 18 23 90
email: sokoliki.gorskie@interia.pl

Literatura:

1. Kryciński S., "Cerkwie w Bieszczadach", Warszawa 1995.
2. Kryciński S., "Bieszczady. Słownik Historyczno-Krajoznawczy cz.I Gmina Lutowiska", W-wa 1995.
3. www.sokolikigorskie.com

Poniżej zdjęcia cerkwi oraz mszy z roku 2013:

Cerkiew w Sokolikach, 2013
foto: E. Stygar

Cerkiew w Sokolikach, 2013
foto: E. Stygar

Sokoliki, cerkiew, 2013
foto: E. Stygar

Ikona św. Dymitra z cerkwi w Sokolikach
foto: E. Stygar

Ikona z cerkwi w Sokolikach, obecnie w Poddębnem
foto: E. Stygar

Ikona z cerkwi w Sokolikach
foto: E. Stygar

Cerkiew w Sokolikach, wnętrze, 2013
foto: E. Stygar

Cerkiew w Sokolikach, pierwsza msza, 08.11.2013
foto: E. Stygar

Cerkiew w Sokolikach, pierwsza msza, 08.11.2013
foto: E. Stygar

Cerkiew w Sokolikach, pierwsza msza, 08.11.2013
foto: E. Stygar

Sokoliki, pierwsza msza w cerkwi, 08.11.2013
foto: E. Stygar

Sokoliki, cerkiew w czerwcu 2020
foto: P. Szechyński