...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Werchowyna
Chata Smerek
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach
Gospodarstwo Aleksa


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustianowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Cerkwie drewniane | Cerkiew w Bandrowie

Cerkiew greckokatolicka (ob. kościół) w Bandrowie Narodowym

Cerkiew greckokatolicka w Bandrowie Narodowym, pełniąca obecnie funkcję kościoła rzymskokatolickiego pw. św. Andrzeja Boboli znajduje się mniej więcej w centrum wsi, tuż przy drodze. Dojazd z trasy obwodnicy z Ustrzyk Dolnych lub Czarnej przez Jałowe.

Bandrów cerkiew Cerkiew w Bandrowie - obecnie kościół
foto: P. Szechyński

Pierwsza cerkiew greckokatolicka w Bandrowie powstała wkrótce po lokacji samej wsi w 1513 roku a pierwsze wzmianki o niej pochodzą z roku 1564. Była to świątynia pw. Narodzenia Matki Bożej. Kolejne (liczba nieznana) budowane były na tym samym miejscu. Ostatnią cerkiew w Bandrowie wybudowano w roku 1880. Nie była to jednak stojąca tu obecnie cerkiew.

Obiekt z roku 1880 został opuszczony po wysiedleniach mieszkańców, jakie miały miejsce w roku 1951. W 1954r. (wg innych źródeł w 1952) cerkiew została rozebrana. Wraz z cerkwią rozebrano również murowaną dzwonnicę stojącą obok. Wcześniej miejscową ludność wysiedlono na wschód a po roku 1951 (powrót do granic Polski) Bandrów zasiedlony został głównie przez Polaków.

Cerkiew w Bandrowie Cerkiew w Bandrowie - obecnie kościół. Wyraźnie widoczna pozorna dwudzielność cerkwi. Prezbiterium zamknięte trójbocznie, zakrystia znajduje się po niewidocznej stronie
foto: P. Szechyński

Ponieważ nie było w Bandrowie kościoła, staraniem parafian i duchowieństwa przeniesiono tu drewnianą cerkiew z Jasienia z roku 1882 i zaadoptowano ją na kościół rzymskokatolicki w 1974 roku. Wcześniej, po roku 1951 służyła ona w Jasieniu m.in. jako magazyn GS (Gminnej Spółdzielni). W roku 1964 przeznaczono ją do rozbiórki przed którą uratowały ją starania parafii rzymskokatolickiej - celem zaadoptowania na kościół.

Bryła cerkwi jest konstrukcji zrębowej, pozornie dwudzielna (nieuwydatniony babiniec w bryle obiektu), oszalowana pionowo deskami, prezbiterium zamknięte trójbocznie. Od strony północnej zakrystia. Dach dwuspadowy, kryty blachą, nad babińcem ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę, baniasta z latarnią zwieńczona krzyżem.

Dziś świątynia filialna w Bandrowie należy do Sanktuarium Matki Bożej Bieszczadzkiej w Jasieniu i prowadzona jest przez Zgromadzenie św. Michała Archanioła.

Dawny cmentarz przycerkiewny w Bandrowie Dawny cmentarz cerkiewny, 2006
foto: P. Szechyński

We wspomnieniach Joanny Kopeć dawnej mieszkanki Bandrowa, urodzonej tu w roku 1918, córki greckokatolickiego proboszcza Juliana Nehrebeckiego, który kierował tutejszą parafią w latach 1903-1943 (do śmierci) czytamy m.in:

[...] Ojciec mój przyjechał tu na parafię z Biłyny koło Sambora ok. roku 1900. Plebania w której mieszkaliśmy, pamiętała czasy napoleońskie. Była zbudowana z kamienia, mury miały ok. 90cm grubości. Przez środek domu prowadziła sień z półkolistym sklepieniem, od którego odcinał się szeroki komin. Po prawej stronie były dwa pokoje, po lewej znajdowała się wielka kuchnia z piecem piekarskim i okapem [...]

Dawny cmentarz przycerkiewny w Bandrowie Dawny cmentarz cerkiewny, 2020
foto: P. Szechyński

[...] Na wigilię Bożego Narodzenia kładło się pod obrus siano i czosnek. Służba rozkładała na podłodze w kuchni słomę i stawiala jeszcze snopek słomy do kąta. Po wigilijnej kolacji najstarszy ze służby rzucał łyżką kutię do sufitu. Jak przykleiła się do powały, to znaczyło że rok będzie urodzajny, a gdy spadła to zapowiadał się nieurodzaj. [...]

[...] Na Jordana ksiądz szedł z parafianami nad rzekę. Tam odprawiał nabożeństwo i poświęcał wodę. Ludzie myli się w rzece i brali tę wodę w butelkach do domu [...]

[...] Na Wielkanoc ludzie przynosili do cerkwi święcić paskę, szynkę, kiełbasę, masło, ser, jajka - co kto miał. U nas w domu ubierało się ładnie stół, na którym stawiało się całą marynowaną w domu szynkę, ugotowaną, ubrana goździkami ułożonymi w kształcie krzyża a koło niej inne wędliny domowej roboty i pozostałe potrawy. [...]

[...] Grekokatolicy są obrządku wschodniego i tym głównie odróżniają się od prawosławnych, że podlegają papieżowi, co zostało uzgodnione w Unii Brzeskiej. W niektórych diecezjach księża mogli się żenić, ale tylko przed wyświęceniem i raz w życiu. Jeśli księdzu greckokatolickiemu umarła żona, pozostawał wdowcem do końca życia. Ja byłam dziewiątym dzieckiem z rzędu. Mama zmarła gdy miałam 11 miesięcy. [...]

[...] Co ileś lat (nie pamiętam w jakich odstępach czasu) odbywały się soborczyki, czyli tzw. małe sobory. [...]

[...] Wszystkie rzeczy, pamiątki, biblioteka zostały rozgrabione i zniszczone. Na cmentarzu obok obecnego kościoła, który został przerobiony z cerkwi z Jasienia, było osiem grobów mojej najbliższej i dalszej rodziny. Wszystko zostało zniszczone, pomniki zburzone. Niektóre były ogrodzone, ze zdjęciami, lecz ani jeden nie ocalał. [...]

Cerkiew w Bandrowie Cerkiew w Bandrowie, 2020
foto: P. Szechyński

Obiekt otacza rozległy cmentarz, który przez wieki był miejscem pochówku mieszkańców wszystkich żyjących tu wyznań katolickich. Część cmentarza bliżej świątyni to dawny cmentarz greckokatolicki, który powstał prawdopodobnie już w XVIw. Zachowało się na nim obecnie 19 nagrobków z pierwszej połowy XXw. Nagrobki znajduja się obecnie w kiepskim stanie, inskrypcje słabo czytelne. Część terenu jest wykoszona a druga część (bardziej na wschód) w której również jest kilka nagrobków - zarośnięta. Nowy cmentarz rzymskokatolicki znajduje się na rozległej łące z tyłu. Obok świątyni niewielka metalowa dzwonnica oraz ustawiona w roku 2003 tablica (płyta) z krótkim rysem historycznym cerkwi.

Kilkaset metrów dalej, po prawej stronie drogi znajdują się pozostałości po zborze ewangelickim oraz dawny cmentarz ewangelicki. Więcej: Cmentarze ewangelickie Bandrów i Steinfels oraz cmentarz greckokatolicki w Stebniku

Cerkiew w Bandrowie Cerkiew w Bandrowie, 2020
foto: P. Szechyński
Cerkiew w Bandrowie Tablica z opisem obok dawnej cerkwi, 2020
foto: P. Szechyński
Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie, 2020 Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie, jeden z nagrobków, 2020
foto: P. Szechyński
Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie, nagrobek Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie, 2020
foto: P. Szechyński
Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie, 2020
foto: P. Szechyński
Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie, 2020
foto: P. Szechyński
Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie Cmentarz greckokatolicki w Bandrowie, 2020
foto: P. Szechyński

Poniżej kilka zdjęć z roku 2006, od lewej: (kliknij aby powiększyć): cerkiew a obecnie kościół w Bandrowie, jeden z nagrobków dawnego cmentarza, dawny cmentarz greckokatolicki, dzwonnica i płyta pamiątkowa.


opracowanie, zdjęcia: P. Szechyński

Literatura:

1. Materiały Parafii w Jasieniu,
2. Kopeć J., "Wspomnienia o Bandrowie i dawnych latach", Bieszczad nr 8, Ustrzyki Dolne 2001.
3. Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda - "Cerkwie drewniane Karpat - Polska i Słowacja"; wyd. Rewasz 2003.
Informacje własne.

Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006


Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2023