...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Chata Smerek
Werchowyna
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach
Gospodarstwo Aleksa
Swobodne wycieczki


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustjanowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Rozmaitości bieszczadzkie | Ekomuzeum

Ekomuzeum - poszukiwanie tożsamości

Z Barbarą Kazior z Fundacji Partnerstwo dla Środowiska rozmawia Elżbieta Konieczna.

Gdyby spróbować sformułować najbardziej obrazową definicję czegoś tak malowniczego jak ekomuzeum?

To bardzo trudne. Ekomuzeum jest tak dynamiczną koncepcją prezentacji dorobku kulturowego, że trudno je ująć w ramy definicji. Ja najczęściej mówię, że jest to zespół rozproszonych w terenie obiektów tworzących żywą kolekcję obrazującą wartości przyrodnicze i kulturowe regionu oraz dorobek jego mieszkańców. Przy czym jest to dziedzictwo widziane oczami lokalnej społeczności i przez tę lokalną społeczność wykorzystane do rozwoju. To jest najważniejszy cel tworzenia ekomuzeum.

Jest w tym element dumy?

Ekomuzeum Trzy kultury w Lutowiskach Ekomuzeum "Trzy kultury" w Lutowiskach
foto: P. Szechyński

O tak, na pewno. Odkrywanie swojego dziedzictwa wzmacnia tożsamość oraz poczucie dumy z miejsca, w którym się mieszka.

W jaki sposób Pani zaangażowała się w realizację tej idei?

Mniej więcej w 2000 roku w jakiejś lekturze spotkałam się z koncepcją ekomuzeum, zaciekawiona nią zaczęłam poszukiwać informacji o ekomuzeach. Przyszło mi do głowy, że w miejscach, w których działamy jako Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, istnieje wiele rozproszonych projektów, projekcików, perełek związanych z dziedzictwem kulturowym i można by je połączyć w formę ekomuzeum. Wobec tego wystartowaliśmy z projektem w pierwszej edycji konkursu grantowego Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego na propagowanie idei ekomuzeów w Polsce, Czechach, na Słowacji i Węgrzech.

Chodziło o ściągnięcie pieniędzy na realizację pomysłów ekomuzeów?

Na początku chodziło głównie o to, żeby ludzie zainspirowani tą ideą mogli pojechać i zobaczyć podobne miejsca oraz spotkać "pozytywnie zakręcone" osoby, które fascynują się dziedzictwem kulturowym. Chcą je zachować nie jako skansen, ale jako coś, co jest dynamiczne, żyje i zmienia się razem ze społeczeństwem. Zorganizowaliśmy seminarium w Czechach, na które udało się ściągnąć przedstawicieli sześciu ekomuzeów ze Szwecji. Z Polski w tym seminarium uczestniczyli ludzie spod Babiej Góry, z Lanckorony i Bieszczadów. Rzeczywiście, przykłady szwedzkie zainspirowały liderów z tych regionów i tak zaczęły powstawać pierwsze ekomuzea.

Ekomuzeum w Lutowiskach Ekomuzeum "Trzy kultury" w Lutowiskach. Kirkut
foto: P. Szechyński

Drugim ważnym efektem tego seminarium było zaproszenie ze strony Szwedów do przyjazdu i obejrzenia ich ekomuzeów. Wiedza z książek czy internetu nie oddaje istoty rzeczy. Ekomuzeum jest żywą tkanką, to trzeba zobaczyć, przeżyć, spotkać ludzi, którzy najczęściej są fascynującymi osobowościami. W jednym z ekomuzeów odwiedziliśmy gospodarstwo rolne, którego właściciel, Holender z pochodzenia, opowiedział nam swoją historię - jak przyjechał do tego miejsca, jak się w nim zakochał, jak przejął gospodarstwo od starszej pani, która było ostatnią z rodu właścicielką dziedziczonej od wielu pokoleń ziemi. Bardzo się polubili. Dużo opowiadała o swojej rodzinie, łącznie z różnymi anegdotami o wujkach, braciach, śmiesznych i smutnych zdarzeniach. Gdy umarła, on stał się spadkobiercą tych historii. Myślę, że przeczytawszy wiele książek, nie dowiedziałabym się więcej o wsi szwedzkiej jak właśnie przez pryzmat historii tej jednej rodziny, opowiedzianej w dodatku przez Holendra, który tego wszystkiego nie przeżył, ale na tyle pokochał, że chce tę sagę rodzinną unieśmiertelnić.

Ekomuzeum to dziwne muzeum o silnym zabarwieniu uczuciowym

Tak. Ciekawe jest to, co zwykłe, codzienne, dla nas zrozumiałe. I ważne, nie dlatego, że tak powiedział konserwator w stolicy, tylko dlatego, że ważne jest dla ludzi, którzy w danym miejscu żyją i chcą je zachować dla swoich dzieci i wnuków.

Ścieżka Ekomuzeum Trzy kultury Ścieżka Ekomuzeum "Trzy kultury".
foto: P. Szechyński

Ekomuzea w Polsce... Małopolska jest pod tym względem jakoś szczególnie uprzywilejowana?

Tak, natomiast pierwsze ekomuzeum Jana Pazdura powstało w Starachowicach i zajmuje się głównie hutnictwem świętokrzyskim oraz trochę też życiem ludzi, którzy się tym hutnictwem zajmują. W Małopolsce pierwszym miejscem, które podchwyciło pomysł na zachowanie, ożywianie dziedzictwa kulturowego, była Lanckorona, drugim Babia Góra.

Czy mrowisko może być eksponatem muzealnym?

Może, a szczególnie, jeżeli je pokazuje pani Hermina Spyrka z Przysłopia.

I kapliczka przydrożna...

I głaz narzutowy i pasieka, a także kowal przy pracy, artysta czy ciekawa osobowość stanwoią ważną część tej społeczności.

Widok ze ścieżki Ekomuzeum Trzy kultury Widok ze ścieżki Ekomuzeum "Trzy kultury" w Lutowiskach
foto: P. Szechyński

Podsumowując, właściwie wyserfowała Pani dla siebie w internecie kawałek ciekawego życia zawodowego

Tak, robię też inne rzeczy, ale to jest moje ukochane dziecko. Dużą radość przyniosły mi Bieszczady. Tam ekomuzeum zaczęło się od tego, że Przemek Ołdakowski (Prezes Fundacji Bieszczadzkiej Partnerstwo dla Środowiska) odkrył w Baligrodzie starą drewnianą kuźnię z 1926 roku, której właściciel zmarł i po jego śmierci kuźnia została zamknięta na kłódkę. Okazało się, że żyje żona tego kowala, która zresztą była jego pomocnikiem. Przyjechaliśmy na spotkanie z nią...

Kiedy to było?

Jakieś trzy lata temu. Spotkaliśmy się z tą panią kowalową - Anielą Żyłką, która opowiedziała nam o tym, jak kuźnia funkcjonowała, a przy okazji kawał swojego życia. I to było fascynujące. Pani Aniela jest wieczną optymistką i zaraziła nas swoją filozofią życiową. No i zaczęło się od Baligrodu i kuźni, a w tej chwili powstało w Lutowiskach Ekomuzeum "Trzy Kultury" i są pomysły na nowe.

Ekomuzeum to sposób na życie niepowierzchowne?

Na pewno. Wymaga otwartego myślenia, zagłębienia się w temat. Na koniec miła rzecz. Fundacja co roku przyznaje nagrodę dla najlepszego projektu z zakresu dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, która jest równocześnie nominowana do środkowoeuropejskiej nagrody, o którą ubiegają się również projekty z Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii w ramach Environmental Partnership for Sustainable Development Association. Do konkursu o tegoroczną nagrodę Fundacja zaprosiła wybrane inicjatywy ekomuzealne. Laureat został wybrany spośród czterech ekomuzeów, które zgłosiły się do konkursu i zostało nim Ekomuzeum "Trzy Kultury" w Lutowiskach, które 22 września ubiegłego roku hucznie otwarło swoje gościnne podwoje.

Źródło: Biletyn informacyjny projektu "Gospodarka Społeczna na Bursztynowym Szlaku"
Biuro Prasowe Projektu
Informator Sp. z o.o.
Ul. Sienkiewicza 8/9
30-033 Kraków
tel. 012 630 91 46

Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006

 

Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2024