» Reportaże | VI odpust w Łopience

VI odpust w Łopience - 01.10.2006

Polsko-ruska madonna
W śnieżnobiałych sukienkach
Na niebielonych płótnach
Zasmucona, chłopska ikona...

Wystrojona w trawy i korale jarzębin.
W bukiety zrobione z jesiennych kwiatów zerwanych w przydomowych bieszczadzkich ogrodach.
Chłopska ikona.
Matka Boża Łopieńska.

Po raz kolejny w pierwszą niedzielę października w bieszczadzkiej Łopience odbył się doroczny odpust. Łopienka - kiedyś miejsce szczególnego kultu maryjnego. Dziś, z dużym powodzeniem próbuje się przywrócić miejscu utraconą w tragicznych latach rolę. To już szósty odpust. Pierwsza niedziela października co roku ściąga tu coraz większe rzesze ludzi.

Łopieńska Madonna
foto: S. Orłowski

01.10.2006 grupy pielgrzymów, turystów i ludzi gór były chyba największe. Przybywają tu dla Maryi obecnej w bieszczadzkiej ikonie, ikonie która według legend tyle razy stawiała opór, gdy chciano ją stąd wywieźć. Ale nadeszły czasy krwi i łez. Czasy ogromnych ludzkich tragedii. I wtedy nawet Matka Boska musiała opuścić łopieńską dolinę. Ale dzięki grupce zapaleńców po wielu, wielu latach miała gdzie powrócić. Powróciła w kopii cudownej ikony do swojej odbudowanej cerkwi. I niech pozostanie tu już na zawsze.

Współczesne łopieńskie odpusty są inne niż ten opisany przez Zygmunta Kaczkowskiego w "Mężu szalonym". Nie ma całej otoczki okołoodpustowej, nie ma komercji. Do tradycji handlu odpustowego troszeczkę nawiązywały dwa niewielki kramiki. Ale też nie o handel ani o podobne sprawy chodzi. Chodzi o wspaniały, niepowtarzalny klimat jaki tu udaje się wytworzyć. Przybywasz w jedno z najbardziej urokliwych i pięknych miejsc w Bieszczadach. Do wsi, której już dawno nie ma, ale pozostały jej ślady, których nietrudno się doszukać. Najwspanialszy ślad to cerkiew, odbudowana wysiłkiem i pracą niewielkiej grupy ludzi. Siadasz na jakimś klocku, których tu nie brak, albo gdzieś w trawie. Nigdzie się nie śpieszysz, bo dokąd? Przecież ta niedziela poświęcona jest Łopience i Królowej tej doliny.

Wszystko jedno czy nabożeństwo rozpocznie się o dziesiątej czy o jedenastej. To nie ma znaczenia. Siedzisz, patrzysz, rozmyślasz, słuchasz. Chłoniesz otaczające cię piękno, dajesz się ponieść nastrojowi. Bo oto od strony Przełęczy Hyrcza słychać śpiew. To ksiądz Piotr Bartnik z Górzanki prowadzi swoją wierną kompanię pielgrzymów. W tym roku dołączyła do nich duża grupa z rzeszowskiego PTTK. Bardzo wcześnie wyszli, aby tu przybyć koło dziesiątej. Wśród pielgrzymów jest wiele starszych osób. Powitanie z Matką Najświętszą.

Dzwonnica
foto: Krystyna Dżoń

Za chwilę rozpoczyna się liturgia Mszy św. Mszę odprawiają ksiądz Mikołaj wraz z księdzem greckokatolickim Mironem. Obecny jest pan Zbigniew Kaszuba, przedstawiciele lokalnych władz, przewodnicy górscy, turyści, harcerze. Klimat jest niepowtarzalny. Chyba w żadnym miejscu w Bieszczadach nie udaje się takiego niesamowitego klimatu wytworzyć. Jest to zasługa prowadzących liturgię ale i scenerii. Piękne, zrobione z zebranych w ogrodach kwiatów, z jarzębinowych korali i traw bukiety, całe mnóstwo zapalonych w różnych miejscach niewielkich świec, woń kadzideł tworzą wspaniały nastrój. Modlitwy i pieśni. Ołtarz przykryty białym obrusem, niby tak jak w każdym kościele a jednak inaczej. Bo na obrusie haftowane krzyżykami serwety. I ręczniki, tak jak w cerkwiach. Fragmet ewangelii odczytany w języku ukraińskim. I słowa homilii wygłoszonej przez księdza Mikołaja. O pojednaniu. Tu brzmią szczególnie. O tym, że na tych ziemiach dwa narody żyły obok siebie we wzajemnym szacunku i zgodzie. Gdy jeden z obrządków świętował, wyznawcy drugiego powstrzymywali się od prac dla uszanowania święta i swoich sąsiadów. Wspólnie pracowano, modlono się, bawiono. Aż nadszedł straszny czas bólu, krwi i łez. Czas, który był drogą krzyżową obydwu narodów. Czas nienawiści i śmierci. Jak się skończył - wiadomo.

VI odpust w Łopience
foto: Krystyna Dżoń

Dziś należy o tym pamiętać. Ale należy też wybaczać. Pojednanie. To chyba słowo-motto tegorocznego odpustu. Zresztą chyba nie tylko tegorocznego. Łopienka znów staje się miejscem wspólnych modlitw i spotkań. Miejscem ekumenicznym w pełnym tego słowa znaczeniu. Nabożeństwo odpustowe kończy procesja eucharystyczna i błogosławieństwo w progu cerkwi "wiosce i światu". I jeszcze agapa, czyli wspólne dzielenie się chlebem. I radością z bycia razem, ze wspólnej modlitwy. Wspaniałe miejsce, wspaniałe nabożeństwo, cudowny, niepowtarzalny nastrój.

Dlaczego tak chętnie tu wracamy? Co takiego jest, że przybywaja to coraz większe rzesze ludzi?

VI odpust w Łopience
foto: Krystyna Dżoń

Moje pierwsze spotkanie z Łopienką miało miejsce parę lat temu. Chłodne, listopadowe popołudnie, właściwie już wieczór. Zimno i niezbyt przyjemnie. Zajechaliśmy pod cerkiew. Pogoda nie zachęcała do wychodzenia z samochodu, ale postanowiliśmy obejść cerkiew i pozaglądać. Tu niespodzianka. Na głównych drzwiach kartka o treści "wejście obok" i strzałka wskazująca kierunek. Doszliśmy do bocznych drzwi. I tu znów kartka "naciśnij i pchnij. Jest otwarte". Niedowierzając, postępujemy według instrukcji. I cóż za zaskoczenie. Drzwi ustepują! Zaskoczenie tym większe, że przecież wszystkie kościoły, cerkwie i inne obiekty są zawsze pozamykane! A tu takie odludzie. Ani żywej duszy. I drzwi otwarte.

Wchodzimy do środka. I tego nigdy nie da się zapomnieć. W środku pali się mnóstwo czerwonych lampek. Mnóstwo świeżych kwiatów. I tak bardzo ciepło. Tak, że nie chce się wychodzić. Wszędzie można wejść, wszystkiego dotknąć, wszystko obejrzeć. Wrażenie czyjejś bardzo ciepłej obecności. Tak, jakby ktoś mówił: nie idź, zostań! Wróć!

VI odpust w Łopience
foto: Krystyna Dżoń

Tego pierwszego spotkania nie zapomnimy nigdy. To tamtego listopadowego wieczora postanowiliśmy, że ile razy będziemy w tej okolicy przyjedziemy do Łopienki. I tak jest. Wracamy. Bardzo często. Zawsze, gdy przejeżdżamy od Terki do Dołżycy. Choć na krótką chwilkę, choć na moment. Nie zważając na dziury w drodze. A droga teraz dobra, naprawiona. Prawie jak autostrada. Tylko od Polanek do Łopienki straszne dziury. Ale co tam. Warto, naprawdę warto.

Nie bojarska, nie carska
Zasmucona, kamienna twarz
Nie bojarska, nie carska
Zasmucona, chłopska ikona

tekst: E. Milczanowska

Zobacz także:

Relację Wojtka "Kija" Gosztyły z VII odpustu
Relację Eli Milczanowskiej z VII odpustu