» Flora Bieszczadów | Wiosenny zielnik bieszczadzki

Wiosenny zielnik bieszczadzki

Po srogiej bieszczadzkiej zimie nasz wzrok spragniony barw, chłonie majestat budzącej się przyrody. Jednymi z pierwszych objawów wiosny są kwitnące geofity. Rośliny te są widoczne w warstwie runa, wyraźnie kontrastują z otoczeniem. Podczas wędrówki po ścieżkach dydaktycznych i szlakach zobaczymy mnogość gatunków, świadczących o bioróżnorodności bieszczadzkich łąk, torfowisk, łęgów, gradów i buczyn.

Barwinek
foto: P. Kutiak

Wędrując po pogórzu i w krainie dolin wśród łąk spotkamy kwitnącą: rzeżuchę łąkową, kosmatkę polną, stokrotkę pospolitą oraz turzycę wczesną i prosową. Miejsca podmokłe np. bagna, młaki i torfowiska przystrojone są kwitnącymi gatunkami turzyc: zaostrzoną, sztywną, prosową i dwupienną.

Do szczególnie urodziwych na terenach wilgotnych należą złote kobierce knieci błotnej zwanej również kaczeńcem. W lasach błękitną barwą odcina się fiołek wonny, przylaszczka pospolita oraz cebulica dwulistna.

Niepozorne niebieskie kwiaty posiada również bluszczyk kurdybanek, który jest zapylany przez poszukujące nektaru błonkówki i motyle. Pojawiają się liście na krzewach bzu czarnego. Kwitną wierzby, brzozy i klon polny. Przekwita leszczyna.

Miodunka ćma
foto: P. Kutiak

Na dnie lasów bielą wyróżniają się łany zawilca gajowego, szczawika zajęczego, zdrojówki rutewkowatej i kokoryczy pustej. Zawilec gajowy porasta całe połacie runa tworząc w obrębie grądów swoiste zielone dywany. Jego kwiaty podążając za promieniami słonecznymi obracają się na cienkich łodygach. Zawsze zwrócone są w stronę słońca. Podczas dni pochmurnych i deszczowych zamykają i tulą swe płatki, chroniąc cenny pyłek. Zjawisko to nazywane jest snem kwiatów.

Żółte plamy na tle soczystej zieleni liści tworzą kwiaty zawilca żółtego, złoci wiosennej, ziarnopłonu wiosennego oraz pierwiosnki lekarskiej. Pierwiosnka lekarska, spotykana w łęgach jest popularnym dodatkiem do sałatek i zup w Rosji i Wielkiej Brytanii. W Polsce podlega ochronie częściowej i ma swe zastosowanie w medycynie.

Żywiec gruczołowaty
foto: P. Kutiak

Na obrzeżach rowów i koryt potoków spotykamy kwitnące lepiężniki: biały i różowy. Rośliny te posiadają największe liście spośród krajowej dzikiej flory. Ukryte niepozorne kwiaty o brązowej barwie ukrywa wśród nerkowatych liści kopytnik pospolity, którego nazwa pochodzi od końskiego kopyta.

Fioletową barwę reprezen- tuje kokorycz pełna, roślina żywicielska gąsienicy jednego z najpiękniejszych bieszczadzkich motyli - niepylaka mnemozyny Fioletowe kwiaty posiada również żywiec gruczołowaty, klejnot wśród dna lasów pietra regla dolnego, roślina typowa dla buczyny karpackiej. Formą bezzieleniową charakteryzuje się łuskiewnik różowy pasożytujący na korzeniach buka, olszy, dębu, wiązu lub leszczyny. Co ciekawe, kwiaty tej rośliny wyrastają po dziesięciu latach podziemnej wegetacji.

Ziarnopłon wiosenny
foto: P. Kutiak

Barwy dna lasów w porze wiosennej zachęcają zwiedzających do zbierania kwiatów i tworzenia bukietów, co niekoniecznie zasługuje na pochwałę. Wiele spośród wymienionych wyżej roślin posiada status chronionych (kopytnik, przylaszczka, cebulica, śnieżyca i śnieżyczka). Warto wiedzieć, że większość z nich jest trująca i po zerwaniu szybko więdnie.

Uważny obserwator z pewnością wśród roślin dostrzeże owady poszukujące pyłku. Szczególną aktywność w poszukiwaniu tego pokarmu wykazują pszczoły, trzmiel ziemny i kamiennik oraz listkowiec cytrynek. Ten ostatni jest motylem o charakterystycznej żółtej barwie skrzydeł. Pojawia się już w marcu na skrajach lasów i na polanach leśnych. Jest pierwszym bieszczadzkim motylem spotykanym wiosną. Na dnie runa poszukujące pokarmu mrówki roznoszą nasiona zawilca, łuskiewnika, złoci i kokoryczy.

Pora wiosenna z pewnością jest rajem dla amatorów fotografii poszukujących wyzwań wśród bogactwa form i barw symptomów wiosny. Atutem Bieszczadów jest z pewnością ich naturalność i bogactwo gatunków roślin i zwierząt. Opóźniona wegetacja na terenach wyżej położonych pozwala na wykonanie zdjęć gatunków roślin, które już przekwitają na pogórzu.

tekst oraz zdjęcia: Piotr Kutiak
www.przewodnik-bieszczady.pl