Łemkowszczyzna. Od ikony do pop-artu

Ten nowy przewodnik Bezdroży poprowadzi Was w uroczy zakątek południowo-wschodniej Polski i północno-wschodniej Słowacji, by odkryć przed Wami na nowo tę niezwykłą krainę. Jest on bowiem opowieścią o Łemkowszczyźnie i Łemkach, o wędrownych druciarzach, szklarzach, maziarzach i stara się połatać ze strzępków ocalałej rzeczywistości świat, który już przeminął, ale jeszcze nie zaginął...

Okładka przewodnika.

Paweł Krokosz, Mariusz Ryńca, Łemkowszczyzna. Od ikony do pop-artu.
Rodzaj: przewodnik turystyczny
Seria: Regiony
Format: 12 cm x 17 cm (B6)
Objętość: 240 stron
Okładka: miękka
W książce ponadto: mapki, rysunki, zdjęcia
Rok wydania: 2004
Miejsce wydania: Kraków
Wydawca: Wydawnictwo Bezdroża

Opis tytułu:
Łemkowszczyzna. Od ikony do pop-artu. nie jest typowym przewodnikiem turystycznym po Beskidzie Sądeckim i Beskidzie Niskim polskim i słowackim. Jest raczej opowieścią o Łemkowszczyźnie i Łemkach, którzy od wieków zamieszkiwali ziemie po obu stronach Karpat. Tym, co zdecydowanie wyróżnia ten obszar od innych, są stare drewniane cerkwie. Wiele tych niepowtarzalnych świątyń na zawsze zniknęło z powierzchni ziemi. Te, które ocalały, nadal pełnią swoją funkcję, będąc w posiadaniu dawnych bądź nowych "właścicieli". To właśnie cerkwie, niemi świadkowie historii, najlepiej mogłyby opowiedzieć o nierzadko tragicznych dziejach Łemkowszczyzny. A dawna Łemkowszczyzna pełna swoistego klimatu odeszła niestety na zawsze, a wraz z nią wędrowni druciarze, szklarze, maziarze.

Nikt już dzisiaj nie zajmuje się wyrobem dziegciu czy drewnianych łyżek. Do przeszłości należą wielkie jarmarki, na których spotykali się Łemkowie z północy i południa gór. Jednakże ów dawny świat do końca nie zaginął. Żyją przecież ich potomkowie, dziedzice ogromnej kulturowej spuścizny. Dzisiejsza Łemkowszczyzna nadal pełna jest przeróżnych tajemnic, które można zgłębić, jedynie przemierzając ją samemu. Nie przestają inspirować pochodzący stąd artyści: Nikifor, Antonycz i Warhol. Jej skarby, kultury i przyrody, ochroną otacza UNESCO: Bardiów, Sękowa i Wschodnie Karpaty rozpoczynają listę, która w przyszłości z pewnością będzie się powiększać. Dlatego wszystkim zainteresowanym proponujemy wyprawę w uroczy zakątek południowo-wschodniej Polski i północno-wschodniej Słowacji.

O autorach:

Paweł Krokosz - doktorant w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w dziedzinie historii Rosji przełomu XVII i XVIII w., ze szczególnym uwzględnieniem osoby cara Piotra I Wielkiego. W polu jego zainteresowań mieści się również szeroka problematyka pozostałych państw Europy Wschodniej (Białorusi i Ukrainy). W swoich licznych wędrówkach po tamtym rejonie przemierzył szlak od Sankt Petersburga po Półwysep Krymski. Nie jest mu także obca nowożytna kultura i historia Francji. Na swoim koncie ma szereg publikacji historycznych i historyczno-krajoznawczych. Prawdziwą pasją związaną z dziejami Łemkowszczyzny zaraził się kilka lat temu, kiedy listopadową porą wspólnie z Mariuszem Ryńcą ruszył na nieznane sobie dotąd szlaki.

Mariusz Ryńca - historyk, który od wielu lat wędruje po Beskidzie Niskim, Beskidzie Sądeckim i Bieszczadach, Słowacji Wschodniej, Zakarpaciu i Ukrainie. Zainteresowanie tymi regionami idzie w parze z pracą naukową, w której szczególnie fascynują go problemy wyznaniowe Łemków i Ukraińców. Spośród licznych jego publikacji najważniejszą jest praca Administracja Apostolska Łemkowszczyzny w latach 1945 - 1947 (Kraków 2001). Autor współpracuje z wieloma instytucjami naukowymi, m.in. z Carpatho-Slavic Studies Group.

O przewodniku:

Przewodnik "Łemkowszczyzna" opisuje obszar etnograficzno-geograficzny znajdujący się na terenie dwóch państw, Polski i Słowacji. Praca skupia się przede wszystkim na charakterystyce miejscowości zamieszkanych przez Łemków (Rusinów), a także tych, które w ich dziejach odegrały znaczącą rolę. Dlatego swoje miejsce w książce znalazły takie miasta, jak Nowy Sącz, Gorlice, Krosno, Sanok, Michalovce, Humenn�, Preszów. W wielu z nich znajdują się skanseny z architekturą łemkowską. Nie ominięto też miejscowości wyjątkowo atrakcyjnych turystycznie, takich jak uzdrowiska w Muszynie, Rymanowie Zdroju i Iwoniczu Zdroju. Szczególną uwagę poświęcono opisom drewnianych cerkiewek, które zachowane w dużej liczbie, stanowią dziś ewenement na skalę europejską. Wtopione w beskidzkie krajobrazy, urzekają swym pięknem i mistyką. Użytkowane obecnie przez wiernych Kościołów rzymskokatolickiego, greckokatolickiego i prawosławnego, były niemymi świadkami burzliwych wydarzeń religijnych. Istotną część zajmują informacje praktyczne - scharakteryzowano trasy dojazdowe do poszczególnych miejscowości i zabytków, możliwości komunikacyjne regionu, podano informacje o noclegach, wyżywieniu itp.