...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Gospodarstwo Aleksa
Werchowyna
Chata Smerek
Magiczne Bieszczady
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustianowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Miejscowości | Terka

Terka

Terka położona jest nad Solinką, przy drodze Dołżyca k.Cisnej - Bukowiec, u podnóży Tołsty (749m n.p.m) i Połomy (776m n.p.m). Obecnie wieś o rolniczym-wypoczynkowym charakterze. Powstaje tu coraz więcej pensjonatów i domków wypoczynkowych oferujących noclegi.

Terka - dzwonnica parawanowa Terka - dzwonnica parawanowa z XIXw.
foto: P. Szechyński

Jest jedną z najstarszych wsi założonych przez ród Balów z Hoczwi. Lokowana była na prawie wołoskim przed 1463r. jako "Tharnka", czyli tarnina. Rok 1489 przynosi także wzmiankę, iż na położonym w okolicy wzgórzu noszącym do dziś nazwę Monaster (565m n.p.m) w XV - XVIIIw. istniał prawosławny klasztor Bazylianów.

W roku 1780 klasztoru już nie było, natomiast jeszcze w okresie międzywojennym stała w jego miejscu murowana kapliczka. Terka miała wówczas drewnianą, wybudowaną kosztem miejscowych parochów w roku 1771 lub 1781, trójdzielną cerkiew pw. św. Proroka Ilii nakrytą trzema ośmiopolowymi kopułami - jedną z najpiękniejszych w Bieszczadach. Natomiast pierwsza wzmiankowana cerkiew w tej wsi stała na terenie monasteru.

Kościół rzymskokatolicki w Terce Kościół rzymskokatolicki w Terce
foto: P. Szechyński

Na miejscu cerkwi drewnianej w 1911 roku wzniesiono murowaną cerkiew parafialną, która spłonęła po trzech latach - w roku 1914. Odnowiona została w 1922, ostatecznie rozebrano ją w latach 50 XXw. Zachowała się czytelna podmurówka oraz murowana dzwonnica parawanowa, dwuarkadowa z XIXw. Jeden z dzwonów zawieszony jest obecnie na przykościelnej dzwonnicy.

Liczba wiernych wynosiła: w roku 1890 - 248, w 1918 - 468 a w roku 1938 - 506.

W 1848r. odbył się tutaj uroczysty "pogrzeb" pańszczyzny, polegajacy na zakopaniu księgi powinności wobec dworu przed zagrodą gospodarza, na którego przypadła kolej odrabiania pańszczyzny w dniu jej zniesienia. Miejsce to upamiętniono krzyżem, który zachował się do dzisiaj.

Terka, miejsce po cerkwi Terka, miejsce po cerkwi, 2010
foto: P. Szechyński

Dwaj mieszkańcy Terki zostali odnotowani jako uczestnicy powstania styczniowego roku 1863. Feliks Suchodolski - weteran powstania, z zawodu inżynier. Po roku 1864 skonfiskowano mu majątek w zaborze rosyjskim. Pochowany prawdopodobnie w kaplicy grobowej Krajewskich obok dawnej cerkwi. Drugim był Zygmunt Suchodolski (Augustyn, 1999).

W 1880r. wieś liczyła 55 domów i 365 mieszkańców, a posiadłość dworska była własnością Walerii Polman-Daniłowicz. W 1900r. był tu czynny urząd pocztowy, a liczba mieszkańców wzrosła do 425. Po 10 latach w 1910r. było już w terce 495 mieszkańców, a jako współwłaściciel wsi występuje Z. Wesołowski.

Terka, mogiła pomordowanych Terka, zbiorowa symboliczna mogiła
foto: P. Szechyński

Słownik geograficzny z końca XIXw., wymienia Terkę jako (sic): "wś. pow. liski, na praw. brzegu Solinki, wzn. 464 mt npm, w obszernej kotlinie, otoczonej od płn. górą lesistą Tołsta (748 mt), od zachodu działem wód Sanu i Solinki (wzn. 625 mt), a od płd. górami lesistemi, sięgającymi na obszarze T. do 765 mt. Graniczy na wschód ze Studennem. Wś. liczy 55 dm. i 365 mk. (312 gr.-kat., 37 rz.-kat. i 16 izr. Posiada parafię gr.kat. (dekanat baligrodzki) z cerkwią drewnianą, wybudowaną w roku 1781 kosztem miejscowych parochów. Pos. więk. (Waleryana Polmana) wynosi 106 mr. roli, 26 mr. łąk, 8 mr. ogrodu, 23 mr. pastw., 328 mr. lasu, razem 492 mr; pos. mn. 498 mr. roli, 100 mr. łąk, 99 mr. pastw. i 6 mr. lasu. Uposażenie parafii składa się z 41 mr. roli i 55 złr dochodu stałego. Rząd dopłaca z funduszu religijnego 225 złr."

Terka, stara szkoła Terka, budynek dawnej szkoły
foto: P. Szechyński

Po I wojnie światowej, walkach polsko-ukraińskich 1919r. i wojnie bolszewickiej w 1921r. wieś posiadała 77 domów i 460 mieszkańców. Ta liczba zabudowań utrzymała się aż do 1937r. W latach 1930 - 1932 wybudowano tutaj kościół filialny pw. Matki Boskiej Szkaplerznej z uwagi na konflikt wyznaniowy podsycany przez miejscowego parocha. Kościół ten jako jedyny na terenie parafii Wołkowyja przetrwał II wojne światową i stoi do dziś. Obok wzniesiono nowy, większy kościół, który konsekrowano w roku 2010 pod tym samym wezwaniem.

Z przeszłością Terki wiążę się tragiczny i długo ukrywany epizod. 9 lipca 1946r. sotnia UPA uprowadziła i zamordowała trzech polskich mieszkańców wsi. W odwecie jednostka WOP stacjonująca w Wołkowyi spaliła żywcem 33 mieszkańców wsi obrzucając granatami dom (pod Berdyciem), w którym zgromadzono zakładników. Symboliczna mogiła pomordowanych, znajdująca się na cmentarzu w pobliżu podmurówki po zburzonej na początku lat pięćdziesiątych cerkwi, upamiętnia to wydarzenie. Więcej na ten temat: Zbrodnie Wojska Polskiego na osobach cywilnych - mord w Terce

Terka Terka
foto: P. Szechyński

W 1947r. wysiedlono kilka rodzin w okolice Stargardu Szczecińskiego. W 1970r. Terka liczyła 152 mieszkańców, w roku 1978 - 172, w 1988 - 189, w 2001r. - 188. Jest to o połowę mniej niż w roku 1900.

Do dziś we wsi przetrwało kilkanaście drewnianych chałup. Jest to jedna z tych nielicznych miejscowości w wyższej części Bieszczadów, które w jakimś stopniu zachowały dawny rolniczy charakter. Przy moście na Solince żeliwny słupek (reper) z godłem Rzeczpospolitej Polskiej i datą 1927, służący kiedyś jako geodezyjny punkt wysokości do pomiaru poziomu wody. Charakterystyczny drewniany most przez Solinkę, rozebrany został w roku 2018 i zastąpiony nowym.

Przy wyjeździe z Terki w stronę Bukowca dwie dośc popularne smażalnie ryb "Pod Tołstą". Z miejscowości prowadzi szlak zielony przez przełęcz Szczycisko, Żołobinę, Bukowinę i Siwarną do krzyżówki ze szlakiem czarnym z Jaworca (bacówka PTTK). Przedłużeniem tym można zejść do schroniska lub przez Krysową i Wysokie Berdo dojść na przełęcz Orłowicza, lub z Jaworca przez przełęcz Szczycisko. Z Terki łatwo również dojść na tereny dawnej wsi Studenne - opis tej trasy: Z Terki na Studenne. W roku 2016 wyznakowano ścieżkę spacerową wokół Terki - znaki czerwone.

Zobacz także:

Galeria zdjęć Terki - zdjęcia miejscowości
Terka - noclegi

Bibiografia:

1. Augustyn M., "Mieszkańcy Bieszczadów w powstaniu styczniowym", Bieszczad nr 6, 1999.
2. Kryciński S., "Cerkwie w Bieszczadach", Pruszków 1995.
3. Orłowski S., "Doliną Sanu i Solinki z Leska na Słowację. Trasa rowerowa.".
4. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XII, 1892.

Terka, Monastyr Terka, w tle Monastyr
foto: M. Piela
most Terka Terka, nowy most, listopad 2018
foto: M. Piela
dzwonnica Terka Terka, dzwonnica latem
foto: P. Szechyński
Terka Terka
foto: P. Szechyński
Terka, widok z drogi do Studennego Terka, widok z drogi do Studennego
foto: P. Szechyński
Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Terce z lat 1930-32 Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Terce z lat 1930-32, 2013
foto: P. Szechyński
Terka, jedna ze starszych chałup Terka, jedna ze starszych chałup, 2013
foto: P. Szechyński
Terka, stodoła z kamienia Terka, budynek gospodarczy z kamienia, 2013
foto: P. Szechyński
Terka, nagrobki na cmentarzu Terka, starsze nagrobki na cmentarzu, 2013
foto: P. Szechyński
Terka, nagrobki na cmentarzu Cmentarz w Terce, w tle dzwonnica, 2013
foto: P. Szechyński
Terka Terka, 2013
foto: P. Szechyński
Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006

 

Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2023