...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...

Bieszczady


Terenwka w Bieszczadach

Bieszczady 4x4


Polecamy:

Gospodarstwo Aleksa
Chata Smerek
Magiczne Bieszczady
Werchowyna
Panorama Solina
Kolejowy Smolnik
Czadzie Sioło
4x4 w Bieszczadach


Cerkwie i cmentarze

Cerkwie drewniane w Bieszczadach
Cerkwie murowane
Kapliczki w Bieszczadach
Dawne cmentarze, cerkwie i cerkwiska
Ikonostas
O ikonie słów kilka
Bojkowszczyzna Zachodnia. Ochrona zasobów kulturowych - działania praktyczne (pdf)

Cmentarze żydowskie (kirkuty)
Cmentarze ewangelickie Bandrów i Stebnik (Steinfels); cm. gr.kat. w Stebniku
Cmentarze wojskowe w Komańczy
Cmentarz wojskowy w Lesku

Kościół w Woli Michowej
Kościół w Komańczy

Obelisk UPA

Miejscowości

Baligród i okolice
Bóbrka
Buk k.Terki
Bystre k.Czarnej
Cisna i okolice
Czarna i okolice
Daszówka
Duszatyn
Dwernik i Dwerniczek
Glinne
Jankowce
Kalnica k.Baligrodu
Komańcza i okolice
- Mogiła - legenda
- drewniany kościółek
- klasztor Nazaretanek
Lutowiska
Łupków
Mików
Muczne
Myczkowce
Nasiczne
Olszanica
Orelec
Prełuki
Rajskie
Roztoki Górne
Rzepedź
Sękowiec i okolice
Serednie Małe
Smolnik nad Osławą
Solinka
Solina i okolice
- bieszczadzkie zapory
- tajemnica zatoki
Stefkowa
Terka
Uherce Mineralne
Ustjanowa
Ustrzyki Górne
Wetlina
Wola Matiaszowa
Wola Michowa
Wołosate
Zatwarnica
Zwierzyń

Dawne wsie

Balnica
Beniowa
Bereźnica Niżna
Bukowiec
Caryńskie
Choceń
Dydiowa
Dźwiniacz Górny
Hulskie
Huczwice
Jawornik
Jaworzec
Kamionki
Krywe
Łokieć
Łopienka
- rys historyczny Łopienki
- Chrystus Bieszczadzki
Łuh
Rabe k.Baligrodu
Rosolin
Ruskie
Sianki
Skorodne
Sokoliki
Sokołowa Wola
Studenne
Tarnawa Niżna i Wyżna
Tworylne
- Tworylczyk
Tyskowa
Zawój
Zubeńsko
Żurawin

» Warto zobaczyć | Torfowisko Tarnawa

Torfowisko wysokie "Tarnawa" (Wyżna)

Spośród kilkunastu największych bieszczadzkich torfowisk, kilka z nich jest udostępnionych turystycznie. Są to torfowiska: Wołosate, Tarnawa Niżna (na ścieżce do Dźwiniacza Górnego) oraz Tarnawa Wyżna (przy drodze Tarnawa Niżna - Bukowiec).

Torfowisko Tarnawa Torfowisko Tarnawa - kładka przez rozlewisko do większej obszarowo części torfowiska
foto: P. Szechyński

Na torfowisko "Tarnawa" można dojść pieszo z Tarnawy Niżnej, dojechać rowerem lub samochodem. Na miejscu jest parking, tablice edukacyjne oraz wiata. Parking przy torfowisku jest płatny: 14 zł samochody osobowe (7 zł do 2 godzin). Dojazd (lub dojście) z Tarnawy Niżnej odbywa się wąską, asfaltową drogą, w bliskiej odległości od Sanu, który stanowi tu granicę Polski i Ukrainy. Ładne widoki na tereny ukraińskie. Ponieważ jest to teren BdPN, należy wykupić bilety wstępu do parku. Sprzedaż prowadzi "Baza nad Roztokami" w Tarnawie Niżnej, obok której i tak trzeba przejechać. Parkowy punkt kasowy w Tarnawie obecnie nie funkcjonuje.

Torfowisko położone jest na terenie nieistniejącej wsi Tarnawa Wyżna. Podzielone jest na dwie części oddzielone od siebie potokiem i parkingiem. Mniejsza część zajmuje powierzchnię ok. 6 ha i jest w zasadzie niezalesiona - drzewa stanowią tylko kilka procent powierzchni. W ramach udostępniania turystycznego, zbudowano tu drewniane pomosty, po których należy się poruszać zwiedzając torfowisko. Pomost jest zapętlony.

Torfowisko Tarnawa Torfowisko Tarnawa
foto: P. Szechyński

Większy płat torfowiska zajmuje powierzchnię ok. 20 ha. Ścieżka prowadzi kilkadziesiąt metrów przez łąkę, następnie należy przejść potok (i bobrowe rozlewisko) drewnianą kładką - a dalej podobnie jak na mniejszym płacie ułożone są drewniane pomosty pokryte siatką. Tę część porasta bagienny bór sosnowy z niewielką domieszką brzozy brodawkowatej oraz świerka. Przez jakiś czas panował pogląd, iż jest to jedyne w Bieszczadach naturalne stanowisko sosny pospolitej - jednak stanowisk takich jest więcej.

Flora torfowisk to przede wszystkim: borówka bagienna, borówka brusznica, bażyna czarna, żurawina błotna, turzyca skąpokwiatowa, wełnianka pochwowata, bagno zwyczajne, modrzewnica zwyczajna czy rosiczka okrągłolistna. Sporą część torfowisk zajmuje tzw. mszar (zbiorowisko o charakterystycznej kępkowo-dolinkowej strukturze), w którym dominują mchy: torfowiec czerwonawy i magellański raz płonnik właściwy i pospolity.

Torfowisko Tarnawa Torfowisko Tarnawa
foto: P. Szechyński

"Ekosystemy torfowiskowe, szczególnie na ich obrzeżach, regularnie penetrowane są przez ptaki: derkacza, bekasa, słonkę oraz dzierzby - srokosz i gąsiorek. W miejscach podmokłych poluje zaskroniec, zaś na kępach lubi wygrzewać się żmija zygzakowata. Amatorami torfowiskowych owoców są liczne gryzonie i lisy. Wśród bezkręgowców można wymienić motyle: dostojka akwilonaris (Boloria aquilonaris), modraszek bagniczek (Plebejus optilete) i szlaczkoń torfowiec (Colias palaeno), są ważki - np. żagnica torfowa (Aeshna juncea), są też specyficzne dla torfowisk chrząszcze - np. biegacz błyszczący (Carabus nitens). Ekosystemy te badane były niedawno pod kątem zasiedlania ich przez mrówki, wśród których wyróżniono aż 14 gatunków - głównie pierwomrówka łagodna (Formica fusca), mrówka rudnica (Formica rufa) i czarna mrówka (Lasius platythorax) (Kucharzyk, Szary, "Torfowiska bieszczadzkie na przestrzeni dziejów - w kontekście ochrony aktywnej prowadzonej przez BdPN")

Torfowisko Tarnawa Torfowisko Tarnawa
foto: P. Szechyński

Dawniej torfowiska były wykorzystywane gospodarczo - pozyskiwano torf. Przy czym nie ma jednoznacznych dowodów, aby tak było w przypadku torfowisk w/w. Lokalne torfowiska próbowano natomiast osuszyć, poprzez stosowanie rowów melioracyjnych. Pozostałości jednego z nich spotkamy na większym płacie torfowiska Tarnawa Wyżna. Prace te prowadzono zarówno przed wojną, jak i po utworzeniu na tych terenach wielkich ferm hodowlanych. W 1975 roku powstało na tym terenie Gospodarstwo Urzędu Rady Ministrów w Tarnawie Niżnej. Z tego okresu powstały pierwsze poważne plany kompleksowej melioracji torfowisk i podmokłych łąk. Procesy odwodnienia dolin zintensyfikowane zostały po przejęciu tych terenów przez Igloopol w 1982 r. Przeprowadzono wówczas, zakrojoną na szeroką skalę, akcję intensywnych melioracji, polegających na wykopaniu systemu głębokich rowów i założeniu gęstej sieci drenów ceramicznych w gruncie. Działania te doprowadziły do degradacji ekosystemów podmokłych: szuwarów, kompleksów torfowiskowych, podmokłych ziołorośli i mokrych łąk. W latach 80.XX podjęto próbę utworzenia w tutejszych dolinach gigantycznych ferm dla bydła opasowego. Inicjatywa ta wkrótce jednak okazała się nieopłacalna i w czasie narastającego kryzysu lat 80.XX legła w gruzach.

Torfowisko Tarnawa Torfowisko Tarnawa
foto: M.Piela

Kompleksy torfowiskowe na tym terenie zostały objęte ochorną prawną w roku 1999, kiedy to włączono je w skład Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Po przeprowadzeniu badań, podjęto szereg działań mających przywrócić poprzedni stan ekosystemów bagiennych. Aby przywrócić poziom nawodnienia terenu sprzed okresu melioracji i odpowiednio go nawadniać, stosuje się zastawki na rowach odwadniających. W wyniku tego powstały niewielkie zbiorniki wodne, które podniosły poziom wód gruntowych. Zdemontowano również dreny odprowadzające wodę z bezpośredniego otoczenia torfowiska - czyli odcięto spływ do rowu zbierającego wodę z jego okrajka. W założeniu dreny miały odprowadzać nadmiar wody do rowu opaskowego, celem przystosowania przylegającej łąki do użytkowania kośnego z użyciem ciągników. Powstały również oczka wodne, tworzące system małej retencji. Rozlewisko, przez które przechodzimy kładką w drodze na torfowisko powstało przez zastosowanie zakładek. BdPN przez cały czas prowadzi monitoring i badania nad poszczególnymi gatunkami flory i fauny.

Torfowisko "Tarnawa" warto odwiedzić. Można to zrobić przy okazji wycieczki z Bukowca do Sianek, gdyż siłą rzeczy i tak wówczas mijamy torfowiska (innej drogi nie ma). Szczególnie usatysfakcjonowani będą miłośnicy flory, natomiast dla osób odróżniających jedynie buraki od marchewki może to być nużące. Z torfowisk oraz parkingu roztacza się bardzo ładny widok na Wołowy Garb (Słoń, Trumna), Halicz, Kopę Bukowską oraz Krzemień i Bukowe Berdo.

Zainteresowanym bardziej szczegółowymi informacjami o samych torfowiskach i prowadzonych tu działaniach polecamy: Torfowiska bieszczadzkie na przestrzeni dziejów - w kontekście ochrony aktywnej prowadzonej przez BdPN na stronach Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

opracowanie: P. Szechyński

wykorzystano:

1. Informacje z tablicy BdPN przy torfowisku.
2. S. Kucharzyk, A.Szary, "Torfowiska bieszczadzkie na przestrzeni dziejów - w kontekście ochrony aktywnej prowadzonej przez BdPN"

Droga Tarnawa - Bukowiec Droga z Tarnawy Niżnej do Bukowca. Torfowiska będą po prawej stronie
foto: P. Szechyński
Tarnawa Wyżna Tarnawa Wyżna, widok z drogi na stronę ukraińską
foto: P. Szechyński
parking Tarnawa Parking przy torfowisku Tarnawa
foto: P. Szechyński
torfowisko Tarnawa Wyżna Torfowisko Tarnawa - mniejsza część
foto: P. Szechyński
torfowisko Tarnawa Wyżna Torfowisko Tarnawa - mniejsza część
foto: P. Szechyński
torfowisko Tarnawa bagienny bór sosnowy Torfowisko Tarnawa - bagienny bór sosnowy
foto: P. Szechyński
torfowisko Tarnawa Wyżna Torfowisko Tarnawa - mech płonnik i borówka bagienna w dawnym rowie melioracyjnym
foto: P. Szechyński
torfowisko Tarnawa Wyżna Torfowisko Tarnawa
foto: P. Szechyński
torfowisko Tarnawa Wyżna Torfowisko Tarnawa
foto: P. Szechyński
torfowisko Tarnawa Wyżna Torfowisko Tarnawa
foto: P. Szechyński
Praktyczne

Kamera w Czaszynie

Schroniska
Schroniska PTSM
Bazy namiotowe i chatki
Harcerskie bazy i hoteliki
Noclegi

Mapa Bieszczady - wersja online
Mapy Bieszczadów - recenzje
Mapy wycinkowe - recenzje
Przewodniki
Ciekawe wydawnictwa

Szlaki turystyczne - opisy
Szlaki turystyczne - wykaz
Czasy przejść
Ścieżki przyrodnicze - wykaz
Regulamin BdPN
Punkty kasowe BdPN

Bieszczadzka Kolejka Leśna
Jazdy konne
Rejsy po Zalewie Solińskim
Wyciągi narciarskie
Muzea
Informacja turystyczna
Przewodnicy
Przewoźnicy (Bus)
Przejścia graniczne
Traperska przygoda - tabory

Warto wiedzieć

Z psem w Bieszczady
Zagroda pokazowa żubrów
Wędkarskie eldorado na Sanie
Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady
Karpackie niebo
Sery w Bieszczadach
Wypał węgla drzewnego
Jaskinie
Snowgliding w Bieszczadach
Bieszczadzkie szybowiska
Bieszcz. Centrum Nordic Walking

Trochę historii
Podział (granice) Bieszczadów
Losy bieszczadzkiej ludności
Różne plany rozwoju Bieszczadów
Na wyniosłych połoninach BdPN
Nie tylko Wysokie
Sieć wodna
Geocaching

Fauna Bieszczadów
Flora Bieszczadów

Leśny Kompleks Promocyjny "Lasy Bieszczadzkie"

Ukraińska Powstańcza Armia
Karol Wojtyła w Bieszczadach
Bieszczady pół wieku temu
Bieszczady w filmie

Polowanie w Bieszczadach

Reportaże

Rozmaitości bieszczadzkie

Wyprawy piesze

Tarnica z Wołosatego
Halicz z Wołosatego
Bukowe Berdo z Mucznego
Krzemień
Szeroki Wierch
Połonina Caryńska
Połonina Wetlińska
Smerek (wieś) - Smerek - Połonina Wetlińska - Brzegi Górne
Cisna - Jasło - Smerek (wieś)
Przysłup - Jasło
Suche Rzeki - Smerek
Dwernik-Kamień
Pętla: Wetlina - Riaba Skała - Czerteż - Kremenaros - Rawki - Dział - Wetlina
Mała i Wielka Rawka z p. Wyżniańskiej
Ścieżka "Berehy Górne"
Chryszczata z Komańczy
Chryszczata z Jeziorka Bobrowego
Szlak Huczwice - Chryszczata
Wołosań z Żubraczego
Jaworne - Kołonice - Jabłonki
Krąglica
Hyrlata
Szlak graniczny Łupków - Balnica
Przełęcz nad Roztokami - Ruske
Przełęcz nad Roztokami - Okrąglik - Jasło
Jasło i Okrąglik ze Strzebowisk
Łopiennik
Ścieżka Jeleni Skok z Cisnej (wieża widokowa)
Opołonek i Kińczyk Bukowski
Ścieżka dendrologiczno-historyczna w Berehach
Przysłup Caryński z Bereżek
Bukowiec - Sianki - Źródła Sanu
Tarnawa Niżna - Dźwiniacz Górny
Brenzberg - ścieżka
Krutyjówka - ścieżka
Tworylne i Krywe z Rajskiego
Terka - Studenne
Otaczarnia w Bukowcu
Rajskie - Studenne (most)
Przysłup - Krywe
Korbania z Bukowca
Korbania z Łopienki i Tyskowej
Suliła
Wola Michowa - Balnica szl. żółtym
Z Balnicy do Osadnego
Do Solinki z Żubraczego
Zwierzyń - Myczków
Tyskowa i Radziejowa ze Stężnicy
Lasumiła - najgrubsza jodła
Jodła k.Pszczelin - opis ścieżki
Stare Procisne, ścieżka
Dwernik - Procisne, ścieżka
Przez bieszczadzki las - ścieżka Nasiczne - Sękowiec
Kopalnia ropy Polana - Ostre
Holica z Ustianowej - ścieżka
Hylaty - ścieżka hist-przyrodnicza
Huczwice - ścieżka geologiczna
Komańcza - ścieżka dydaktyczna
Jawornik - ścieżka
Gminny szlak Baligród
Bukowy Dwór - ścieżka przyrodnicza
Po ekomuzeum w krainie bobrów
Dolina Potoku Zwór

Warto zobaczyć

Wodospady i kaskady
Jeziorka Duszatyńskie
Jeziorko Bobrowe
Sine Wiry
"Gołoborze" i dolina Rabskiego
Rezerwat "Przełom Osławy"
Rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku"
Torfowisko "Tarnawa"
Torfowisko "Wołosate"
Jaskinie w Nasicznem
Grota w Rosolinie
Rezerwat "Hulskie"
Młyn w Hulskiem
Pichurów - punkt widokowy
Przełęcz Wyżna - pkt. widokowy
Przełęcz Żebrak
Zagroda pokazowa żubrów
Mini-zoo w Lisznej i Myczkowcach
Kamień leski
Koziniec kamieniołom
Skałki Myczkowieckie
Kolejowy Smolnik
Ogród biblijny w Myczkowcach
Miniatury cerkwi Myczkowce
Entomo-zieleniec Myczkowce
MBL Sanok - skansen w Sanoku
Park miejski w Sanoku
Zielony domek w Ustrzykach G.
Muzeum Historii Bieszczad
Klasztor w Zagórzu
Droga krzyżowa w Zagórzu
Sanktuarium w Jasieniu
Ekomuzeum Hołe
Pomnik Tołhaja
Most podwieszany w Dwerniczku
XIX-wieczny most kolejki
Radoszyckie źródełko
- legenda o radoszyckim źródełku
Nowe pomniki przyrody w dolinie Osławy i Kalniczki
Góry Słonne
Rezerwat Sobień
Rezerwat "Polanki"
Góry Słonne - pkt. widokowy

Ski-tour

Hyrlata (1103 m) zimą
Matragona (990 m) zimą
Osina (963m n.p.m.)
Płasza, Kurników Beskid, Okrąglik

Rowerem

Trasy rowerowe

Samochodem

Trasy samochodowe
Stan dróg w Bieszczadach
Parkingi

Słowacja i Ukraina

Zalew Starina (Słowacja)

Projekt Rozłucz
Jasienica Zamkowa
Stara Sól
Bieszczady Wschodnie - relacja z wyjazdu 2005
Czarnohora, relacja z wyjazdu 2006

 

Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw. pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia. Przeglądając nasz serwis ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej Polityce prywatności

© Twoje Bieszczady 2001-2024